Superfoodtrend: gezondheidsgroenten of marketingonzin?

Superfoods zijn onderdeel geworden van het dagelijks leven van veel mensen. Maar wat is precies een superfood? Wij onthullen welke voedingsmiddelen worden gedefinieerd als superfoods en laten zien wat er echt aan de hand is met deze gezonde wondervoedingstrend.

In de schappen van de supermarkt, in de media of op diverse privé Facebookpagina’s – superfoods liggen letterlijk op ieders lippen. Vooral nieuwe en exotische producten zoals chiazaad (Salvia hispanica) of gojibessen (Lycium barbarum) worden steeds populairder. Maar zijn deze superfoods echt zo gezond of gewoon een marketingtruc van de voedingsindustrie?

Wat is een superfood?

Zelfs de term superfood doet je denken dat het gezonde, nutriëntenrijke, maar caloriearme voeding moet zijn – alles super. Maar vermoedelijk hoopt men ook snel dat niet alleen het voedsel zelf het attribuut super bevat, maar ook het eigen lichaam na het eten ervan. De laatste jaren is het gezondheidsbewustzijn in veel westerse landen sterk toegenomen. Je goed in je vel voelen, fit zijn en er vooral beter uitzien zijn kerndoelen geworden. Dit wordt gevoed door de voortdurend groeiende lifestyle-industrie.

Superfood is op zich al een marketingterm. Er is geen officiële definitie van wat een superfood precies is, wat het moet bevatten of iets dergelijks. Toch vinden we ze steeds vaker in de gewone supermarkt of discountwinkel. Ten eerste zijn er chia zaden. Een paar jaar geleden kon je de kleine, meestal grijzige bolletjes met een beetje geluk nog vinden in biologische winkels of natuurvoedingswinkels, meestal niet bepaald goedkoop. Nu zijn ze verkrijgbaar bij de grootste discounter van Duitsland, zelfs in biologische kwaliteit. De zaden zijn afkomstig uit Midden-Amerika en werden waarschijnlijk al door de Azteken gekweekt en geconsumeerd. Chia is bijzonder rijk aan omega-3, maar bevat ook veel antioxidanten, vitaminen en mineralen.

Andere exoten die steeds vaker worden toegevoegd aan borden, of liever aan muesli of smoothies, zijn gojibessen, hennepzaad (Cannabis sativa) of tarwegras (Triticum aestivum). Al deze voedingsmiddelen zouden een bijzonder goed effect hebben op de gezondheid en zelfs ziekten verlichten of voorkomen. Empirisch bewijs hierover is nog steeds tegenstrijdig. Sommige studies vonden verbeteringen in de gezondheid van de proefpersonen, andere onderzoekers kregen geen significante resultaten.

Voordelen van Superfoods: allemaal een leugen?

Hoewel velen denken dat de naam superfood slechts een ingewikkelde marketingtruc is, schuilt er toch een kern van waarheid achter de benaming. Veel superfoods, zoals de gojibes, zijn namelijk bijzonder rijk aan voedingsstoffen en beschikken over een groot aantal vitaminen, mineralen en secundaire plantaardige stoffen. Dit betekent dat de planten daadwerkelijk gezondheidsvoordelen kunnen opleveren en kunnen bijdragen tot een gevarieerde en gezonde voeding. Het zijn echter geen wondermiddelen: tot nu toe zijn er geen betrouwbare wetenschappelijke gegevens die bewijzen dat het gezondheidseffect verder gaat dan dat van een evenwichtige voeding. Het afslankende effect van verschillende superfoods is ook niet bewezen. Wie echter zijn toevlucht neemt tot superfoods in plaats van zoetigheden, zal waarschijnlijk een paar kilo kwijtraken door het gezondere dieet. Superfoods zijn daarom zeer aan te bevelen, vooral als gezond tussendoortje.

Nadelen van Superfoods: Hoe duurzaam is de trend?

Superfoods zijn een geweldige aanvulling op een evenwichtige voeding – maar de gezonde voedingsmiddelen hebben ook hun nadelen. Vooral de duurzaamheid van dergelijke levensmiddelen wordt vaak besproken. De reden hiervoor is dat een groot deel van de superfoods uit tropische gebieden komt en speciaal voor de Duitse markt moet worden ingevoerd. Het lange vervoer van tropisch voedsel heeft een negatief effect op de klimaatbalans en kan ook het gehalte aan voedingsstoffen van de planten aanzienlijk verminderen. Bijgevolg bevatten de superfoods vaak minder van de waardevolle ingrediënten dan wordt aangenomen. Bovendien bevatten levensmiddelen die afkomstig zijn uit afgelegen gebieden waarschijnlijk hogere niveaus van verontreinigende stoffen, aangezien de Duitse voorschriften vaak niet of onvoldoende worden nageleefd. Toch moeten superfoods niet gedemoniseerd worden: Variatie op het bord levert veel gezondheidsvoordelen op en kan nuttig worden aangevuld met superfoods. Het is echter raadzaam niet alleen superfoods te eten, maar als hoofdbestanddeel groenten en fruit van eigen of regionale teelt te kiezen en deze slechts af en toe te verrijken met superfoods.

Lokale alternatieven voor superfoods

Veel mensen denken bij superfoods aan exotische vruchten uit de tropen. Maar deze veronderstelling is verkeerd – bijzonder gezond voedsel hoeft niet altijd van de andere kant van de wereld te komen: Groenten en fruit van eigen bodem kunnen per definitie ook als supervoeding worden beschouwd. Bosbessen (Vaccinium myrtillus) zijn bijvoorbeeld bijzonder rijk aan vitamine K, C en antioxidanten. Ze zouden ook hartkwalen en hoge bloeddruk verlichten. Hoewel de British Dietetic Association niet duidelijk een directe gezondheidsverbetering heeft kunnen aantonen, beveelt zij toch de dagelijkse consumptie van de gezonde bessen aan.

In feite is er een hele reeks huishoudelijke voedingsmiddelen die met recht superfoods genoemd kunnen worden:

Zwarte vlier (Sambucus nigra): Net als bosbessen hebben ook vlierbessen een hoog gehalte aan anthocyanen, die het lichaam moeten beschermen tegen oxidatieprocessen. Dit zet ze op één lijn met het supervoedsel açai bessen (Euterpe oleracea) in geen enkel opzicht minderwaardig.

Zwarte bessen (Ribes nigrum): De zwarte bes overtuigt vooral door zijn extreem hoge vitamine C-gehalte. Het overtreft zelfs dat van de gojibes, waardoor de zwarte bes een van de echte superfoods is.

Walnoten (Juglans regia): Met zijn hoge gehalte aan enkelvoudig en meervoudig onverzadigde vetten is de walnoot een ideale energiebron. Dankzij zijn lange houdbaarheid is de walnoot bijna het hele jaar door regionaal verkrijgbaar, waardoor hij een goed alternatief is voor de avocado (Persea americana).

Gierst (Panicum miliaceum): Glutenvrij, eiwitrijk en ijzerrijk, gierst is een supersupplement dat vooral veganisten graag gebruiken. In tegenstelling tot het supervoedsel quinoa (Chenopodium quinoa), wordt echter ook in Duitsland geteeld en is dus regionaal verkrijgbaar.

Rode kool (Brassica oleracea convar. capitata var. Rubra): Met een hoog gehalte aan anthocyanen, vitaminen en mineralen is rode kool een nuttige aanvulling op het dieet en kan het dienen als alternatief voor açai bessen.

Lijnzaad (Linum usitatissimum): In plaats van chiazaad kun je ook lijnzaad gebruiken: Het binnenlandse supervoedsel overtuigt met een hoog gehalte aan vezels, omega-3 vetzuren, eiwitten en calcium en kan op vele manieren worden gebruikt.

Kamille (Matricaria chamomilla): Matcha thee wordt beschouwd als de nieuwe trend onder de superfoods. Een gezond regionaal alternatief is kamille: het bevordert ook de stofwisseling en werkt ontspannend.

Om ervoor te zorgen dat superfoods uit de eigen tuin echt iets goeds doen voor je gezondheid, moet je altijd letten op de biologische kwaliteit van je tuinproducten. In onze Plantura Shop vindt u alles wat u nodig heeft.