Er zijn enkele eetbare planten in de tuin, waarvan sommige zelfs geneeskrachtige eigenschappen hebben. Maar de wereld van planten en schimmels heeft soms gevaarlijke tweelingen in petto die verwarrend veel op elkaar lijken. We hebben tien tuinplanten en paddenstoelen afgezet tegen hun giftige dubbelgangers.
Wilde knoflook en lelietjes-van-dalen
Wilde knoflook (Allium ursinum) kunnen worden geplant in de tuin of verzameld in het bos. Daar groeit de plant, ook bekend als boslook, in schaduwrijke loof- en alluviale bossen, waar vaak grote opstanden te vinden zijn. Degenen die het verzamelen moeten echter voorzichtig zijn. Want de gewaardeerde wilde groente wordt niet zelden verward met zijn giftige dubbelganger, het lelietje-van-dalen (Convallaria majalis), is verward. Dit veroorzaakt hartkloppingen bij het eten en kan zelfs leiden tot instorting van de bloedsomloop.
De reden voor de verwarring is te vinden in de grote bladeren van beide planten, die er na het ontluiken in het voorjaar bijzonder op lijken. Beide blinken in helder groen, waarbij de onderkant van de bladeren van de berenprei dof is. Vóór het plukken wordt een geurtest aanbevolen om verwarring met het lelietje-van-dalen uit te sluiten. De bladeren van de wilde lelie bevatten sulfiden die een knoflookgeur verspreiden. Als de bladeren tussen de vingers worden gewreven en er geen knoflookachtige geur in de neus komt, is het de giftige dubbelganger.
Weidekervel en scheerling
Weidekervel (Anthriscus sylvestris) is een van de meest vitaminerijke wilde planten van allemaal. Het lijkt op de gevlekte scheerling (Conium maculatum), die eeuwen geleden als giftige plant werd gevreesd en gebruikt, maar er verwarrend veel op lijkt. In Duitsland is de scheerling een van de giftigste inheemse plantensoorten, waarvan de consumptie zelfs in kleine hoeveelheden dodelijk kan zijn.
Beide plantensoorten lijken zo op elkaar dat ze nauwelijks te onderscheiden zijn. Het enige onderscheidende kenmerk is waarschijnlijk de plantenstengel: terwijl de weidekervel geen vlekken heeft, heeft de scheerling paarse tot roodbruine vlekken. Dit kenmerk geldt echter niet voor de giftige waternavel (Cicuta virosa), die ook verwarrend veel lijkt op weidekervel, maar geen gevlekte plantenstengel heeft.
Duizendblad en scheerling
Naast weidekervel, het gewone duizendblad (Achillea millefolium) heeft een zeer giftige dubbelganger, die opnieuw gevlekte scheerling blijkt te zijn (Conium maculatum) wordt gepresenteerd. Terwijl duizendblad een aangename kruidigheid en een intense geur heeft, is scheerling zeer giftig. Vergeleken met de ronde, glanzende en gevlekte stengel van de giftige plant heeft de eetbare vaste plant echter een hoekige plantenstengel die aan de bovenkant dicht behaard is en als onderscheidend kenmerk dient.
Zuring en Arum
Direct na het ontluiken van de zuring (Rumex acetosa) potentieel voor verwarring, wat vooral duidelijk is in het geval van aronskelk (Arum) blijkt ongezond te zijn. Het is een uiterst giftige plant met kleine naalden in het sap.
Als de giftige plant in contact komt met de huid, variëren de symptomen van pijnlijke huidirritatie tot ontsteking. Bij het eten van de zoetige vruchten, die lijken op krenten, of andere delen van de plant, is er ook een brandende pijn in de mond, die gepaard gaat met buikpijn, braken of diarree. Aanvallen, hartritmestoornissen en inwendige bloedingen zijn ook mogelijk.
Bij het ontluiken lijken de bladeren van beide planten verwarrend veel op elkaar. Maar als je goed kijkt, vind je onderscheidende kenmerken: De bladuiteinden van de aronskelk lopen in de vorm van een zwaluwstaart, terwijl de zuring een spitse bladvorm vertoont. De twee planten zijn gemakkelijker te onderscheiden vanaf het bloeistadium. De zuring vormt lange, roodachtige pluimen met individuele bloemen, terwijl de bloemen van de aronskelk omgeven zijn door een groot schutblad.
Bij het verzamelen van planten en vruchten bestaat het risico van verwarring met giftige en oneetbare dubbelgangers. Zo zijn er elk voorjaar weer berichten over gevaarlijke verwisselingen van de berenprei met het lelietje-van-dalen. De directe vergelijking in het boek elimineert risico’s bij het verzamelen. Auteur: Eva-Maria Dreyer
Veldmunt en pepermunt
Het veld munt (Mentha arvensis) bevat essentiële, digestieve en antiseptische oliën. Terwijl het gunstig is voor de gezondheid, heeft zijn giftige dubbelganger het tegenovergestelde effect. Alle plantendelen van de polemische munt (Mentha pulegium) worden beschouwd als licht giftig tot giftig. Hun consumptie kan leiden tot braken en hoge bloeddruk, met fatale ademhalingsverlamming mogelijk in grote hoeveelheden.
Veldmunt en paalmunt lijken verwarrend veel op elkaar en beide hebben bloeiwijzen die regelmatig in de bladoksels staan. Beide soorten munt kunnen worden onderscheiden aan de hand van de bladeren. Terwijl de bladeren van de veldmunt behaard zijn en aan beide zijden grof getand, zijn de bladeren van de paalmunt noch getand noch behaard. Bij het pletten verspreiden ze ook een scherpere geur dan veldmunt.
Blauwe bosbes en dodelijke nachtschade
De bosbes schijnt ook een giftige tweelingbroer te hebben (Vaccinium myrtillus), die de dodelijke nachtschade (Atropa belladonna) lijkt op het eerste gezicht erg op elkaar. Hoewel bosbessen populaire en eetbare vruchten zijn die worden gebruikt in jam of gebak, zijn alle delen van de dodelijke nachtschadeplant giftig. Zelfs kleine hoeveelheden kunnen dodelijk zijn als ze worden opgegeten.
Terwijl de vruchten van belladonna donkerder uitvallen dan die van de bosbessenstruik, bieden de bloemen ook een onderscheidend kenmerk. Bij bosbessenstruiken zitten de bloemen direct op de bladoksels. De bloemen van de giftige plant hebben daarentegen een steel.
Zwarte vlierbes en dwergvlierbes
De zwarte vlier (Sambucus nigra) en de dwergoudste (Sambucus ebulus) delen ook een grote overeenkomst. Terwijl de eerste plant zowel in de keuken als in de kruidengeneeskunde wordt gebruikt, is de tweede giftig in alle delen van de plant. De rauwe bessen van de zwarte vlierbes worden ook als licht giftig beschouwd. In vergelijking met dwergvlierbes gaat het effect echter verloren wanneer de vruchten worden verhit tot meer dan 80 graden Celsius.
Beide vlierbessoorten kunnen worden onderscheiden door hun groei. De zwarte vlierbes is houtig en draagt hangende bessen. Het dwergras groeit kruidachtig en draagt opstaande vruchten. Bovendien blijft de dwergvlierbes veel kleiner met een hoogte van ongeveer 150 centimeter en zijn de blaadjes korter en smaller. Vergeleken met de zwarte vlierbes verspreidt de giftige struik ook een onaangename geur.
Ze verstikken en doen pijn, bedwelmen en verdoven, veroorzaken waanideeën, zweten, kortademigheid en hartstilstand – slechte planten en nare kruiden. Ze komen vrij onschuldig langs, in het tuinperk of in de bloemenvaas, als kamerplanten en groentesoep. Auteur: Klaudia Blasl
Weidepaddenstoel en knolselderpaddenstoel
Niet alleen in de wereld van vaste planten en struiken zijn giftige dubbelgangers te vinden, maar ook onder paddenstoelen. Jonge weidepaddenstoelen (Agaricus campestris) lijken ongeveer op de groene champignon (Amanita phalloides), die niet eetbaar is zoals de kampioen, maar zeer giftig. Het gif dat het bevat, amanitine, is schadelijk voor de organen en kan zelfs dodelijk zijn.
Terwijl zowel de groene champignon als jonge kampioenen witte lamellen hebben, worden deze bij oudere kampioenen roze tot bruin. De giftige paddenstoelensoorten groeien vooral in bossen, terwijl de smakelijke eetbare paddenstoelen vooral in weilanden te vinden zijn.
Hoefijzerspons en giftige Galerina
Een andere giftige dubbelganger van de paddenstoelenwereld presenteert zich als een giftige sublieme (Galerina marginata), waarvan het uiterlijk lijkt op dat van de stokroosspons (Kuehneromyces) is bijna identiek. Hoewel de stokroos als een van de meest productieve, smakelijke en gewone eetbare paddenstoelen wordt beschouwd, is zijn giftige tweelingbroer niet zelden dodelijk.
Vanwege de extreme gelijkenis van beide paddenstoelen mogen alleen ervaren paddenstoelenexperts zich bezighouden met het onderscheid tussen eetbare en giftige paddenstoelen. Dit is alleen mogelijk aan de hand van de steel: terwijl de stijl van de giftige bladluis zilverwitte vezels onder de manchet vertoont, heeft de stokspons kleine schilfers op zijn steel.
Boletus en galboetus
De boletus (Boletus edulis) is een van de meest populaire eetbare paddenstoelen. Zeer vergelijkbaar daarmee is de galboleet (Tylopilus felleus), die een oneetbare, bittere smaak heeft. Hoewel de paddenstoel niet giftig is, kan hij maag- en darmproblemen veroorzaken. Net als de eekhoorntjesbrood groeit de bilzekruid in naald- en gemengde bossen, bereikt een hoeddiameter tot 20 centimeter en een steelhoogte van eveneens ongeveer 20 centimeter.
Er bestaat een risico van verwarring, vooral bij jonge exemplaren van de galboleet, zodat deze vaak worden verward met eekhoorntjesbrood. Een eenvoudige test kan zekerheid bieden: de smaak kan zorgvuldig met de tong worden gecontroleerd. Als de vermeende boleet bitter smaakt, is het zijn oneetbare dubbelganger.
Paddenstoelen verzamelen is leuk, maar er moet ook voor worden gezorgd dat er geen verwarring ontstaat. Daarom worden in dit boek eetbare paddenstoelen rechtstreeks afgezet tegen hun oneetbare of giftige dubbelgangers – de spiraalband en de twee boekblokken maken dit heel gemakkelijk en duidelijk. Auteurs: Hans E. Laux, Andreas Gminder
Opmerking
Wij zijn niet verantwoordelijk voor de juistheid van de informatie en de getoonde planten en paddestoelen. Controleer voordat u een plant verzamelt of het echt de niet-giftige soort is!
Inhoudsopgave
