Als een rode traktatie verfraait de framboos de zomertijd met aroma en kleur. Het is dus des te aangenamer dat het smakelijke fruit zonder problemen in onze tuinen gedijt.
De framboos (Rubus idaeus) is een van de meest populaire zomervruchten. Of het nu verwerkt wordt tot ijs, mooi gegarneerd op een dessert of gewoon als fruitige snack tussendoor: de framboos is zoet, heerlijk en verfrist bij warme temperaturen. We vertellen je hoe je het fruit zelf in je eigen tuin kunt kweken en geven handige verzorgingstips.
Frambozen: Profiel
De framboos die in onze tuinen wordt gekweekt, is afkomstig van de inheemse wilde framboos, waarvan het oorsprongs- en verspreidingsgebied is toegewezen aan de noordelijke zones van Europa en West-Siberië. Zo verdragen wilde en gecultiveerde variëteiten koelere klimaten en kunnen ze groeien op hoogten tot 1400 m. De rode vruchten zijn leden van de rozenfamilie (Rosaceae) en, net als de braam (Rubus fruticosus) van het plantengeslacht Rubus op.
Frambozen zijn bladverliezende subshrubs die 0,3 tot 3 meter hoog worden, afhankelijk van de variëteit. De frambozenstruik wordt voortdurend vernieuwd vanuit de onderstam. Hieruit worden voortdurend nieuwe uitlopers gevormd, die als lichtvaardige, lichtgroene scheuten uit de grond duwen en nieuwe dochterstruiken vormen. Door het wortelstelsel kan de framboos als vaste plant in de grond overwinteren. De stengels groeien meestal rechtop en gebogen overhangend, zelden voorovergebogen. Het wortelstelsel is erg gevoelig, daarom moet speciale aandacht worden besteed aan hun vereisten bij het kiezen van een locatie, evenals water geven en bemesten. Met goede zorg dragen frambozenstruiken echter tot 10 jaar lang smakelijk fruit.
Frambozenbladeren
Het geveerde blad van een enkel frambozenblad is verdeeld in 3, 5 of 7 kleine geveerde bladeren. Deze zijn op hun beurt ovaal tot lancetvormig, taps toelopend en hebben een gekartelde marginale structuur. Hun onderdelen zijn wit vervilt, hoewel het oppervlak enigszins behaard of kaal kan zijn. De basiskleur van het blad is lichtgroen. Zoals veel hobbytuinders misschien al pijnlijk hebben ervaren, zijn de bladstelen en staafjes van de framboos bedekt met min of meer fijne stekels en hun bladeren getand, afhankelijk van de variëteit. De bladeren van framboos worden traditioneel toegediend in aromatische thee, die wordt gebruikt tegen diarree en ontstekingsziekten.
Frambozenbloemen
Frambozen ontkiemen pluimen en geplette bloeiwijzen in hun bloeiperiode tussen mei en augustus. De resulterende frambozenbloemen zijn vijfbladig en wit tot roze van kleur. Bijen en vlinders zijn bijzonder blij met de bloei. De framboos is dus een van de uiterst bijvriendelijke planten.
Vruchten van framboos
De zachte vruchten van de framboos zijn meestal rood, maar kunnen ook zwart of geel zijn, afhankelijk van de variëteit. Dit is geen bes, maar een collectieve steenvrucht – d.w.z. een combinatie van individuele, kleine steenvruchten die zich vormen uit de bloem van de framboos. De gedeeltelijke vruchten ontwikkelen zich uit de bloemblaadjes van de bloem. Afhankelijk van het ras kan de plant op een ander moment van het jaar vruchten ontwikkelen: zomerframbozen dragen al vruchten van juni tot september, terwijl herfstframbozen vruchten dragen tussen augustus en oktober. Daarnaast zijn er de zogenaamde two-timer variëteiten, waarvan de vruchten rijpen tussen juni en oktober en dus een middenweg vormen tussen herfst- en zomerframbozen.
Verschil tussen frambozen en bramen
Zowel framboos als braam behoren tot de rozenfamilie. De gelijkenis van hun vrucht, bloem, blad en groeivorm onthult de gemeenschappelijke afkomst van beide Rubus-Soorten, maar er zijn fundamentele verschillen:
Van een afstand is de framboos te herkennen aan zijn vrij rechtopstaande groei, waarbijn de braam hangt in bogen naar beneden of groeit kruipend-klimmend op de grond. De stengels van de braam zijn, in tegenstelling tot de framboos, violetgroen van kleur, krachtiger en dikker. De twee soorten zijn ook te onderscheiden door hun gebladerte. Terwijl de framboos lichtgroene bladeren heeft, zijn die van de braam vrij donkergroen.
In de regel zijn de vruchten van bramen zwart-violet met een stevigere consistentie, met die van frambozen die felrood en zachter gekleurd zijn. Bij het plukken van de framboos is de vrucht gemakkelijker los te maken van de onderkant van de bloem. De braam daarentegen is er steviger mee versmolten, zodat hij meestal wordt meegenomen bij het plukken. In hun consistentie zijn bramen minder gevoelig voor druk dan de iets zachtere frambozen. Het fruit rijpt al vanaf juni met de framboos, waarbij de bramenvruchten pas vanaf juli rijpen. Ook in hun ingrediënten verschillen de vruchten van elkaar. Met 25 mg per 100 g overtreft framboos bramen in zijn vitamine C-gehalte met 15 mg.
Niettemin zijn bramen en frambozen zo nauw verwant dat ze gemakkelijk kunnen worden gekruist. Zo zijn populaire hybride soorten zoals de boysenberry (Rubus ursinus x idaeus), de loganberry (Rubus x Loganobaccus) of de tayberry (Rubus fruticosus x Idaeus) ontstaan.
Verzorging van frambozenstruiken
De framboos is een zeer krachtige plant – zowel in termen van bovengrondse als ondergrondse groei. Regelmatige verzorging van de frambozenstruik en een rigoureuze snoei zijn daarom verplicht. We vertellen je de belangrijkste verzorgingstips en leggen de exacte procedure uit.
De framboos houdt ervan dat hij permanent vochtig is. De nadruk ligt echter uitsluitend op “vochtig”, omdat te goedbedoeld water geven snel kan leiden tot wateroverlast, wat op zijn beurt rot en andere ziekten bevordert. Geef je frambozen daarom regelmatig water tijdens het drogen, maar niet te veel. Een volgroeide frambozenstruik kan echter elke twee dagen ongeveer 10 l water verdragen in droge midzomer. Vooral tijdens de bloei en dan, wanneer de plant vruchten begint te dragen, tot het einde van de oogst, moet je het water geven niet vergeten. Te weinig water tijdens het rijpen van fruit zorgt ervoor dat de heerlijke frambozenvruchten op de struik snel uitdrogen.
Om de grond van de framboos vochtig te houden, wordt mulchen aanbevolen, waaronder het aanbrengen van natuurlijke en rottende materialen op de plantgrond. Voor voldoende vocht kunnen bladeren, schorsmulch, stro of houtsnippers worden gemulched. Bovendien biedt mulchen nog andere voordelen: de frambozenstruik is beter bestand tegen staafziekte, omdat de mulchbedekking de groei van onkruid vermindert en besmetting met frambozenplagen die in de grond overwinteren kan voorkomen. Daarnaast wordt de framboos voortdurend voorzien van nieuwe voedingsstoffen door het mulchmateriaal af te breken, waardoor de bodemgesteldheid wordt verbeterd door het organisch materiaal. De optimale tijd om frambozen te mulchen varieert afhankelijk van de variëteit. Zo worden herfstframbozen eenmaal per jaar na het snoeien in de herfst gemulched, waarbij de laag tussen de 2 en 5 cm moet zijn. Zomerframbozen moeten in de zomer worden gemulched na het oogsten en snoeien van de twee jaar oude hengels. Over het algemeen kunt u echter het hele jaar door mulch verspreiden.
Een regelmatige snoei van uw frambozenstruik wordt aanbevolen, zodat een productieve oogst slaagt. Afhankelijk van de frambozenvariëteit wordt de plant op verschillende momenten van het jaar en afhankelijk van de leeftijd van de scheuten gesnoeid. Hoe je frambozen precies moet snijden en waar je op moet letten, vind je in ons speciale artikel.
Een geschikt klimhulpmiddel voor de framboos draagt ook bij aan de verzorging van de struik. Door hun staven langs het traliewerk te leiden, wordt voorkomen dat ze worden blootgesteld aan vochtige grond en dus verschillende frambozenziekten. Daarnaast bevordert de steiger de fruitontwikkeling door een betere lichtinval.
Hoewel frambozen vrij weinig veeleisende struiken zijn, hebben ze nog steeds voldoende voedingsstoffen nodig. Vooral jonge planten moeten daarom één keer per jaar worden bemest. Voor dit doel, een langetijdmeststof, zoals onze Plantura organische tomatenmeststof. Dit overwegend biologische granulaat bevordert de framboos met zijn gecoördineerde NPK-verhouding op de lange termijn in groei en fruitontwikkeling. Deficiëntiesymptomen, zoals gele bladeren op frambozen, kunnen ook worden voorkomen door een goede bevruchting.
Meer informatie over het bemesten van frambozen en de juiste hoeveelheden kunstmest vind je hier.
Organische tomatenmeststof 1,5 kg
- Ideaal voor tomaten, chili, courgette, komkommer &co.
- Voor versterkte planten & een aromatische, rijke oogst
- Diervrije organische meststof met langzame afgifte – onschadelijk voor huisdieren en tuindieren
Frambozen overwinteren
Aangepast aan onze breedtegraden is de binnenlandse framboos voldoende winterhard en verdraagt hij koude wintertemperaturen tot -15 °C. Jonge zaailingen moeten echter in het eerste jaar na het planten worden bedekt met kreupelhout of een laag mulch. Frambozen in potten zijn vorstgevoeliger dan strooiselcultuur omdat het potmateriaal flink afkoelt. Hier kan de grond zelfs volledig bevriezen en de wortels beschadigen. Daarom moet u de emmer omwikkelen met een geschikt vlies en op een beschermde plaats plaatsen, zodat de framboos ongedeerd kan overwinteren.
Fooi: Zelfs met gebladerte van gezonde bomen kun je je framboos fatsoenlijk winterbestendig maken. Hiervoor is een lichte en eenvoudige bladlaag met een dikte van 2 cm, die rond de framboos wordt verdeeld, voldoende.
Ben je bang dat je framboos de winter niet zal overleven ondanks vorstbescherming? Dan kun je zorgen voor voldoende aanvoer van jonge planten door je framboos te vermeerderen. Hoe verder te gaan en welke methode hiervoor het meest geschikt is, laten we je hier zien.
Inhoudsopgave
