Een wandeling in de vroege ochtend. De ochtenddauw is neergedaald op de zoet geurende pioenen. Het weelderige groen van de tuinplanten sprankelt van vitaliteit. Toch is er een contemplatieve stilte. Het uitzicht in de verte laat een schilderachtige horizon zien.
Dit gevoel van bewondering en toewijding voor de natuur en het gevoel van de natuur als een beloopbaar kunstwerk weerspiegelt de filosofie van de tuinkunst uit de 18e eeuw. In deze periode vond er een paradigmaverschuiving plaats van heerschappij over de plantenwereld naar het benadrukken van de schoonheid ervan en eerbied voor de natuurlijke pracht.
Opkomst van de Engelse tuin
De tuinkunst die in Engeland ontstond diende als tegenhanger van het ideaal van de barokke tuin met zijn precies gestructureerde en strenge, geometrische vormen dat tot dan toe de overhand had. In een Engelse tuin gold nu tijdens de klassieke fase het credo van een ontwerp zo dicht mogelijk bij de natuur. Om dit te realiseren oriënteerden tuinarchitecten zich op de natuur en haar vergezichten. Daarom plantten ze slechts enkele bloeiende planten en creëerden ze een soort landschapsschilderij waarin de toeschouwer direct kon opgaan. Kunstmatig gecreëerde visuele assen leidden de kijker door dromerige paden tot ornamentele kleinschalige architectuur.die speels opging in het natuurlijke geheel. De nadruk op de horizon en de vrije blik in alle richtingen op de hemel en kleine, dromerige waterpartijen waren tekenen van de eerbied voor de natuur in die tijd. Toch moest een Engelse tuin tot in het kleinste detail worden gepland voordat hij werd aangelegd.
De parken van Chiswick House en Stowe House, ontworpen door William Kent, worden beschouwd als belangrijke voorlopers van de Engelse tuinkunst. Ze behoren tot de meest perfecte voorbeelden van de stijl. Daarin is niet alleen het open, overwegend bloemloze ontwerp zichtbaar, maar ook een aantal invloeden uit de tuinen van de oudheid en de Chinese tuinkunst, die tegenwoordig in veel Engelse landschapsparken terug te vinden zijn, bijvoorbeeld in pagodes.
Typische kenmerken van de Engelse tuin
Om een park om te vormen tot een Engelse landschapstuin zijn nog enkele andere elementen van belang. Zij resulteren in de kenmerkende stijl van deze siertuinkunst en brengen op speelse wijze de charme van een ideaal, ongerept natuurlandschap over.
-
- Serpentine paden en dromerige wateren
Het gebogen pad door weilanden en afzonderlijke planteneilanden lijkt dicht bij de natuur te liggen en nodigt de kijker toch uit tot een ontspannen wandeling. Het leidt de blik van de kijker ook naar decoratieve elementen zoals beelden, sculpturen en planten. Waterlichamen zoals meren, vijvers of beken met een (vermeende) vrije loop hebben een even natuurlijk effect. In uw eigen tuin kan deze blikvanger bijvoorbeeld worden gerealiseerd met een royale vijverbak en veel beplanting. In zijn moderne uitvoering als zwemvijver biedt het het hele jaar door een stimulans voor sportieve en recreatieve activiteiten. Terwijl in het voorjaar het ontwaken van de dieren- en plantenwereld kan worden waargenomen, dient het in de zomer als een heerlijke plek voor het hele gezin om af te koelen. In de winter nodigt het ijsoppervlak uit tot schaatsen als het groot genoeg is. Waar u op moet letten bij het beveiligen van een tuinvijver, zodat ook niet-zwemmers zich zonder zorgen in de tuin kunnen vermaken, leest u in onze bijdrage Veiligheid in de tuinvijver.
-
- Sierlijke gebouwen in verschillende stijlen
De nostalgie van de tuinarchitecten en het enthousiasme voor oude stijlen werden weerspiegeld in een aantal decoratieve kleine structuren in de Engelse tuin, bijvoorbeeld in de vorm van paviljoens, bogen of kunstmatig gecreëerde ruïnes. Tempels en torens behoorden ook tot deze zogenaamde dwaasheden. De kleine, opvallend vormgegeven siergebouwen dienden als blikvangers en konden vaak zelfs worden betreden of bewoond. De plaatsing van de oude gebouwen aan het einde van een visuele as zette accenten en diende om de horizon van een blikvanger te voorzien. Om een vergelijkbaar aantrekkelijk effect te creëren, kunnen grote decoratieve objecten zoals beelden of sierfonteinen op zichtbare plaatsen in de tuin worden geplaatst. Nutsgebouwen in een romantisch ontwerp, zoals kassen, versterken de tuin ook visueel.
-
- Onzichtbare hekken en groene plantkunde
De grenzen van het terrein speelden ook een belangrijke rol in het Engelse tuinontwerp. Ze mochten niet van veraf worden gezien en moesten harmonieus worden geïntegreerd in het landschapsschilderij. Dit werd onder meer bereikt door inspringende muren en greppels (Ha-Ha of Saut-de-loup), die ongewenste gasten buiten hield en een onbelemmerd uitzicht op het omringende landschap bood. Hierdoor leek de tuin optisch groter. Aangezien deze oplossing vaak niet mogelijk of wenselijk is voor de eigen tuin, kunnen planten ook worden gebruikt als natuurlijke grens. Kleine loof- en naaldbomen, evenals struiken en hagen, zijn ideaal om een groene grens te creëren. In ons artikel Tuinontwerp: Bomen en struiken vindt u tips voor een succesvol gebruik van houtachtige planten in de tuin.
Omdat de natuur model stond voor de Engelse tuinkunst, stonden er relatief weinig bloeiende planten op het terrein. Wie echter een paar delicate kleuraccenten in de tuin niet wil missen, moet kiezen voor pioenen of – indien mogelijk – voor historische rozensoorten. Deze verspreiden niet alleen een heel bijzondere flair, maar gedijen ook met weinig zorg. Ook vaste planten, ridderspoor, lavendel, dwergsering of rode doorns sieren de tuin in Engelse stijl charmant met hun bloemenpracht.
Bij het ontwerpen van uw inloopschilderij hebt u dus een groot aantal mogelijkheden om schilderachtige uitzichten te creëren.
