Uien zijn er in verschillende vormen, kleuren en maten. Wij van Plantura laten je de beste uienrassen en tips zien voor het kweken in de tuin.
Sommigen zullen verrast zijn, anderen vermoeden het al: De ui (Allium cepa) behoort tot het geslacht prei. De term “ui” kan in het Duits enigszins irriterend zijn, omdat het in dit geval verwijst naar zowel de plantensoort als het plantendeel ui, dat dient om voedingsstoffen en vocht op te slaan.
Er is in zekere zin iets mysterieus aan de ui. Aan de ene kant is hun oorsprong nog onduidelijk, aan de andere kant zijn echte wilde vormen niet meer te vinden. De soort die het nauwst verwant is aan de ui komt oorspronkelijk uit het huidige Iran en Turkmenistan. Uit opgravingen is echter bekend dat uien al meer dan 4000 jaar worden geteeld. De ui is dus een van de oudste groenteplanten van de mensheid. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de ui zeer gevarieerd is.
Synoniemen: Bolle, huisui, tuinui, ui, keukenui, zomerui, uienprei
Bollen kweken in de tuin
De bol is een populaire plant in je eigen tuin. De teelt is succesvol, de oogst is rijk en de aromatische uien kunnen eigenlijk door elke hobbykok gebruikt worden.
Zand-, leem- en lössgronden zijn bijzonder populair bij de ui. Over het algemeen moet de grond ruim voor de teelt zijn losgemaakt. Het is belangrijk op te merken dat u niet te veel stikstof in de bodem brengt. Ook mag er geen verse mest worden toegevoegd.
Uien kunnen worden gezaaid of geplant. Keer op keer krijgen we vragen of de ui vanaf eind februari echt gezaaid kan worden. Een volmondig ja! is het antwoord. Want de uienzaden ontkiemen al bij een paar graden boven nul. Om ziekten te voorkomen, moeten bollen worden gezaaid (of geplant) met een afstand van 10 cm tussen de planten en 25 cm tussen de rijen. Uien worden al in de herfst in klimatologisch gunstige regio’s geplant. Als het klimaat wat ruiger is, wacht dan tot half mei.
Bemesting is meestal niet nodig als je de grond goed hebt voorbereid. Terwijl je de grond losmaakt om te planten, werk je al in een portie goed opgeslagen compost. Als je het overdrijft met stikstofbemesting, woekert het groen van de ui. De vorming van de ui wordt echter aanzienlijk vertraagd.
Een gedetailleerde stap-voor-stap handleiding is hier te vinden: Uien kweken, verzorgen en oogsttijd.
Uienrassen
De ui is zeer gevarieerd. Botanici waren hier nauwelijks verbaasd over, omdat de ui veel verwante soorten kent en al sinds het menselijk denken wordt gekweekt.
Een uitgebreid artikel over alle gangbare uienrassen vindt u hier: Uien: het kiezen van de juiste rassen om te telen.
Uien oogsten en bewaren
Met uitzondering van de voorjaarsbollen worden alle bollen geoogst zodra het blad iets verandert en begint te verdorren. Afhankelijk van de locatie en het ras kan de oogst plaatsvinden tussen juli en september. Als uien worden gebruikt in plaats van zaden, is het over het algemeen mogelijk om iets eerder te oogsten. Til bij het oogsten voorzichtig de uien uit de grond. Het gebladerte moet ook intact blijven. Als het droog weer is, moeten de uien nog een paar dagen in de zon rijpen of drogen. Gedurende deze tijd haalt de ui nog steeds ingrediënten uit de bladeren. Als de bladeren volledig zijn gedroogd, kunnen de bollen aan de bladeren worden gehangen. Als alternatief kunt u ook de bladeren verwijderen. Uien moeten droog, niet te koud en vooral donker worden bewaard. In een echte opslagplaats kunt u goede opslagvariëteiten opslaan tot de oogst het volgende jaar. Als vuistregel geldt dat hoe later de ui rijpt en steviger wordt, hoe beter deze kan worden bewaard.
Ui: ingrediënten en gebruik in de keuken
De ingrediënten van de ui zijn al lange tijd controversieel. Aan de ene kant is de ui niet bijzonder rijk aan vitamines. Sommige mineralen zoals kalium, calcium en magnesium zijn echter inbegrepen. Het positieve effect van de ui op de mens moet echter opwegen tegend kan worden veroorzaakt door hun zwavelhoudende verbindingen. Deze zouden een antibacterieel effect hebben, daarom wordt in de volksgeneeskunde de consumptie van rauwe uien verondersteld verkoudheid te verlichten. De ui bevat ongeveer 30 kcal per 100g.
In de keuken is de ui veelzijdig. Het is een essentieel onderdeel van soepgroenten, maakt goed in salades of als broodbeleg. Gebakken en geroosterd, worden ze vaak geserveerd met kaasspaetzle of uienstoofpot. Als topping met biefstuk of burger kan de ui ook goed gebakken en daarna gekonfijt worden.
Plagen en ziekten
Uien groeien overwegend gezond en robuust. In sommige gevallen kunnen schimmelziekten zoals valse meeldauw de planten aantasten. Het is hierbij belangrijk om een goed gedraineerde grond te hebben zodat er geen wateroverlast ontstaat. Ook mogen de planten niet te strak worden gezet. Zo kunnen ziekten sneller springen en na regenval drogen de planten slechter. Belangrijker dan valse meeldauw is echter de uienvlieg. Ze gebruikt de groenten als voedingsbodem voor haar kroost. Dit veroorzaakt het eten van de ui. Rotpathogenen kunnen dus makkelijker binnendringen. De ui begint dan vaak te rotten. Als je de nakomelingen niet onder de knie hebt, kunnen ze een paar weken later zelf eieren leggen. Een tweede generatie van de plaag valt dan vaak de weinige overgebleven planten aan. Als tegenmaatregel is een beschermnet bijzonder geschikt. Dit moet de bollen naadloos bedekken van april tot mei.
Een populaire variant van de keukenui is de sjalot. Wij geven een overzicht van de teelt, variëteit en oogst van de preiplant.
Inhoudsopgave
