Grasmijten: bescherm honden en mensen tegen vervelende beten

Grasmijten kunnen onaangename beten veroorzaken voor mens & dier. Wij laten zien hoe grasmijtbeten kunnen worden voorkomen en of het zin heeft ze te bestrijden.

Een jarenlang verwaarloosd ongedierte, dat nu eens niet onze geliefde planten maar onszelf teistert, is sinds enige tijd steeds meer een probleem geworden. Naast mensen zijn alle warmbloedige dieren zoals honden, katten, paarden en wilde dieren potentiële doelwitten van de kleine parasiet. In warme zomers vullen zijn beten soms dermatologische klinieken met patiënten die klagen over zeer jeukende puisten. De boosdoener is een relatief nauwe verwant van de teek: de grasmijt, die bijna overal ter wereld voorkomt. Slechts een zeer specifiek ontwikkelingsstadium van de grasmijt leeft echter als parasiet, waardoor de volwassen mijten volkomen ongevaarlijk zijn.

Factsheet over de grasmijt

De grasmijt (Neotrombicula autumnalis) is nog steeds een weinig onderzochte plaag, aangezien beten door de mijt pas sinds enkele jaren vaker voorkomen. Hoewel de plaag nauwelijks is onderzocht, zijn er een aantal synoniemen voor de mijt. Hij wordt ook hooimijt, herfstmijt en oogstmijt genoemd, hoewel de naam herfstmijt erg misleidend is, want de spinachtige kan mensen en dieren aantasten van maart tot oktober. Tijdens deze periode doorloopt de mijt een ontwikkelingscyclus. Van juli tot oktober komen de minuscule mijtenlarven, die minder dan een halve millimeter groot zijn, uit eieren van honderden vrouwelijke grasmijten. Waarom de larven zich in sommige gebieden van Duitsland explosief ontwikkelen en andere gebieden gespaard blijven, is helaas nog niet opgehelderd. In ieder geval staat vast dat de beestjes een voorkeur hebben voor warme temperaturen en dat de besmettingskracht dus toeneemt in een warme zomer. De oranjerode larven hebben nu voedsel nodig om zich te ontwikkelen tot volwassen grasmijten en zoeken daarvoor een gastheer. Vooral kleine knaagdieren zoals muizen worden graag geparasiteerd, maar ook huisdieren zoals honden en wijzelf. De zeer mobiele larven van de grasmijt klimmen in 5 tot 30 cm hoge grassen en wachten op hun slachtoffer. Door trillingen tijdens het lopen en de uitgeademde CO₂ de teekachtige mijten worden verondersteld hun gastheer te herkennen en zich erop te laten vallen.

De grasmijten zoeken dan een geschikte plaats om met hun bijtgereedschap speeksel in de huid van het besmette dier of de mens te spuiten. Het speeksel verteert de huidcellen rond de prikplaats, die later door de grasmijt worden opgezogen als een soort celsap (er wordt geen bloed opgezogen, zoals bij de teek). De nu volle en tevreden grasmijt valt al na 4 tot 8 uur van zijn gastheer af. Hij vormt dan geen gevaar meer voor mens en huisdier, omdat de latere ontwikkelingsstadia van de grasmijt zich roofzuchtig voeden met micro-organismen in de tuin.

Grasmijt: behandeling van beten en symptomen bij mens en dier

Omdat de grasmijt bij het bijten zijn speeksel afgeeft aan de huid van de gastheer, ontstaat een lelijke huidreactie. Bij trombidiose (huidreactie op mijtbeten) worden de eerste symptomen 4 tot 36 uur na de eerste beet merkbaar. Bij mensen en dieren beginnen de symptomen meestal met hevige jeuk en verschijnt er bij elke steek een kleine rode zwelling. De intensiteit van de jeuk piekt na 2 tot 3 dagen en uiterlijk na 8 tot 14 dagen moeten de jeuk en de kleine rode wallen verdwenen zijn. Als het verloop van de ziekte ongunstig is, en vooral als de puisten worden gekrabd, kunnen de injectieplaatsen ontstoken raken. Uiterlijk dan moet een arts worden geraadpleegd. In de regel verdwijnen de symptomen echter vanzelf en zonder complicaties.

Omdat de symptomen met een vertraging van maximaal 36 uur verschijnen, zijn de mijten meestal al over de heuvels als de jeuk begint. U hoeft zich echter geen zorgen te maken over de verblijfplaats van de kleine grasmijten. Op lange termijn kunnen de mijten niet overleven in de flat of in het huis en is een overdracht van dier op dier of zelfs op een mens onmogelijk, omdat de grasmijten in hun ontwikkelingscyclus slechts één gastheer parasiteren en “zich volvreten”. Dus als u een hond en een kat heeft, hoeft u zich geen zorgen te maken dat de grasmijten van de kat op de hond worden overgedragen.

Bij ons mensen zijn de kleine beten, die vaak op strakke kleding (riemen, elastiek, ondergoed) zitten, gemakkelijk te herkennen. Bij huisdieren daarentegen moet je beter kijken. Bij honden en katten zijn de eerste tekenen likken aan de poot en herhaaldelijk krabben aan hetzelfde lichaamsdeel. De mijten zelf zijn op de huid te zien als kleine oranje vlekjes, maar bij huisdieren kunnen bijna alle delen van het lichaam worden aangetast. Als de besmetting bijzonder ernstig is en het lijden van het dier te groot, moet een dierenarts worden geraadpleegd. De dierenarts kan de hond of kat behandelen met anti-jeukpreparaten zodat het dier niet aan de jeukende plekken blijft krabben. Anders kan dit ook leiden tot infecties en haaruitval.

Je moet zeker de beten van de grasmijt behandelen. Dep de puisten eerst met een 70 % sterke alcoholoplossing. De alcohol desinfecteert de probleemgebieden en doodt de grasmijten die nog op de huid zitten. Afhankelijk van de ernst van de jeuk kunnen de puisten dan worden behandeld met een antipruritiserend preparaat uit de apotheek. Dit wordt vooral aanbevolen voor kinderen, zodat zij niet te veel aan de aangetaste huidzones krabben. Het is overigens nog niet bewezen dat de grasmijt ziekten als de ziekte van Lyme overdraagt. Daarom wordt de grasmijt, in tegenstelling tot de teek, niet beschouwd als drager van andere ziekten.

Grasmijten: beten voorkomen door preventieve maatregelen

Aangezien mensen, honden en katten soms dagenlang worden geplaagd door hevige jeuk als gevolg van de beten van de grasmijt, moet de nabijheid van grasmijten worden vermeden. In het algemeen verblijft de grasmijt graag op gazons, in parken en weilanden, dus overal waar ook grassen voorkomen. Met een klein trucje kunt u snel testen of uw tuin ook gekoloniseerd is door de ongewenste mijten. Leg gewoon een witte tegel of papier op het gras. Als er grasmijten aanwezig zijn, worden ze aangetrokken door de lichte kleur en zijn ze snel te herkennen aan hun oranjerode kleur op de witte achtergrond. Besmette gebieden mogen niet worden betreden, vooral niet op warme dagen, of als het niet anders kan, dan alleen op een koel moment van de dag.

Voorzorgsmaatregelen nemen en grasmijten indammen

Natuurlijk ontkom je niet altijd aan grasmijt, zeker niet als je eigen tuin is aangetast. Als tuineigenaar kunt u zich beschermen door op besmette plekken rubberen laarzen en gesloten kleding te dragen en onnodig contact met de grond te vermijden. Een snelle douche en andere kleren na het betreden van een door grasmijt aangetaste weide kunnen ook helpen om jeukende beten te voorkomen. Als u geen zin hebt om grasmijtbeten op uzelf en uw huisdieren te krijgen, kunt u bovendien deze tips volgen:

• Maai het gazon regelmatig en gooi het gemaaide gras samen met de grasmijten weg (niet op de compost!).
• Zogenaamde afweermiddelen (bv. Autan) kunnen zowel op mensen als op dieren worden toegepast om te voorkomen dat de grasmijt überhaupt smaak krijgt.
• Knaagdieren zijn verantwoordelijk voor de verspreiding van grasmijten. Het verwijderen van hun nesten en nestplaatsen kan daarom ook leiden tot een afname van de grasmijten.

Heeft het zin om grasmijten met sprays te bestrijden?

De bestrijding van grasmijten blijkt om vele redenen niet of nauwelijks uitvoerbaar. Een van de redenen is dat een besmetting kan worden opgespoord met een witte tegel of papier, maar dat het niet mogelijk is het besmettingsgebied precies af te bakenen. Het gebruik van sprays zou dus over een groot gebied moeten worden uitgevoerd en de behendige grasmijten kunnen snel via de tuin van de buren weer uw tuin in trekken. Bovendien kunnen veel nuttige insecten door de sprays worden gedood en gaat grootschalig sproeien altijd gepaard met hoge kosten. Bovendien migreren de grasmijten niet alleen uit naburige tuinen. Sommige larven van de grasmijt verbergen zich in de grond, waar de sprays niet meer effectief zijn. Het gebruik van sprays, zowel biologische als chemische, wordt dus afgeraden. Tot dusver zijn er geen uitgerijpte strategieën om de grasmijt doeltreffend en milieuvriendelijk te bestrijden. Een interessante bestrijding zou het gebruik van nuttige insecten zoals roofmijten zijn. Het valt nog te bezien of er in de nabije toekomst nieuwe middelen en methoden zullen worden ontwikkeld om grasmijtbeten tot het verleden te laten behoren.

Eén methode om grasmijten in uw tuin tegen te gaan is uw gazon regelmatig te maaien. Wij hebben onze beste tips voor het maaien van het gazon voor u samengevat.