Het feit dat lelies van de vallei giftig zijn, is bij velen bekend. Maar hoe giftig zijn lelies van het dal eigenlijk, hoe herken je lelietje-van-dalenvergiftiging en wat moet er dan gebeuren?
Lelietje-van-dalen (Convallaria majalis |) genieten van Europese bossen en tuinen met hun witte klokbloesems. Met hun mooie bloemen zien de kleine Mariabloemen er vrij onschuldig uit. De planten wikkelen zich echter alleen in een mantel van onschadelijkheid en worden elk jaar een valstrik voor nieuwsgierige kinderen en nietsvermoedende kruidendokters.
Zijn lelies van de vallei giftig of niet?
Lelies van de vallei zijn giftig en werden in 2014 zelfs uitgeroepen tot giftige plant van het jaar. Alle delen van de plant bevatten giftige glycosiden, de cardenoliden. Vooral de zaden en de onschuldig ogende bloem zijn rijk aan giftige stoffen. Zelfs het drogen van de plant maakt deze giftige ingrediënten niet onschadelijk. In deze toestand is de concentratie van hartglycosiden van 0,2 tot 0,5%. Zelfs het bloemenwater, waarin lelies van de vallei hebben gestaan, absorbeert de stoffen. Deze hebben een zeer sterk effect op het hart. Door deze eigenschap vond het lelietje-van-dalen al in de 15e eeuw zijn weg naar de volksgeneeskunde en geneeskunde. Zelfs de moderne conventionele geneeskunde gebruikt aanvaardbare kleine hoeveelheden als een actief ingrediënt in geneesmiddelen. Er zit echter een groot uitroepteken achter de “draaglijke kleine hoeveelheden”.
Fooi: Het meest giftige ingrediënt van lelies van de vallei is convallatoxine. Net als andere hartglycosiden is het een krachtige remmer van het enzym natrium-kalium ATPase – ook bekend als een natrium-kaliumpomp – dat deel uitmaakt van het energiemetabolisme. Als ionentransportsysteem verplaatst het natriumionen uit de cel en brengt het kaliumionen in de cel. De ophoping van natriumionen buiten de cellen veroorzaakt onder andere een toename van hartcontractie, maar tegelijkertijd de vermindering van de kloppende frequentie en een veranderde prikkelbaarheid van de hartspier voor stimuli. Deze effecten maken hartglycosiden zoals convallatoxine effectieve hartgeneesmiddelen, maar ook gevaarlijke toxines.
Op welk niveau zijn lelies van de vallei giftig?
Na het eten van 1 tot 5 bessen kan een maximum aan korte hartritmestoornissen worden verwacht. Van een grotere hoeveelheid wordt het kritisch. De bladeren moeten goed worden bereikt, zodat ze tot ernstige vergiftiging leiden. Toch mogen lelies van het dal onder geen beding gegeten worden!
Fooi: Wanneer symptomen van lelietje-van-dalenvergiftiging optreden, hangt altijd af van de grootte van het organisme. Bij een klein kind zijn symptomen van vergiftiging veel eerder te verwachten dan bij een volwassen, sterk persoon.
Symptomen van vergiftiging in lelies van de vallei
Zelfs contact met de plant veroorzaakt huid- en oogirritatie bij gevoelige mensen. Na het eten van plantaardige componenten van lelies van de vallei, moet aandacht worden besteed aan de volgende symptomen:
- Gevoelens van angst in de borststreek
- Diarree
- Aritmieën
- Visuele beperking
- Duizeligheid
- Misselijkheid
In het begin treden hoge bloeddruk en een hoge hartslag op. Later daalt de bloeddruk, wordt de ademhaling dieper, kan hartverlamming optreden tot de dood door een hartstilstand optreedt – tenzij op tijd passende hulp wordt geboden.
Wat moet je doen bij lelietje-van-dalenvergiftiging?
Bij het oppakken van delen van de plant, moet u het antigifcentrum bellen. Dit geeft informatie over of er contact moet worden opgenomen met een spoedarts. Controleer de vitale functies tot de aankomst van de ambulance. Indien aanwezig in het medicijnkastje, dien een houtskooltablet toe. Dit bindt de gifstoffen in de maag. Als grote hoeveelheden werden geconsumeerd, behandelt de arts zoals bij hartglycosidenvergiftiging. Het kan al helpen de stroom van urine te stimuleren om de gifstoffen sneller uit het lichaam te verwijderen. Om de verstoring van de elektrolytenbalans te corrigeren, worden kalium- en magnesiumsupplementen toegediend. Dit of andere Maatregelen moeten worden uitgevoerd in overleg met uw arts. Elke vergiftiging moet worden gemeld aan het antigifcentrum.
Zijn lelies van de vallei giftig voor honden en katten?
De planten zijn niet alleen giftig voor de mens. Honden en katten kunnen zichzelf ook vergiftigen met de vroege bloeiers. De symptomen van vergiftiging zijn vergelijkbaar met die bij mensen. Er moet onmiddellijk een dierenarts worden geraadpleegd en het incident moet later worden gemeld aan het antigifcentrum. De glycosiden zijn ook giftig voor varkens, geiten, paarden, hazen, konijnen, hamsters en cavia’s, evenals vogels. We hebben nog 9 giftige tuinplanten voor huisdieren vermeld waar je je dierenvrienden uit de buurt moet houden.
Lelietje-van-dalen met succes onderscheiden van wilde knoflook
In maart en april, wanneer lelies van de vallei slechts af en toe hun bloei laten zien, het seizoen van wilde knoflook (Allium ursinum) in inheemse bossen. De bladeren van het knoflookachtige geurende wilde kruid lijken echter erg op de giftige bladeren van de lelietje-van-dalen. Het komt dus elk jaar tot vergiftiging, want op jacht naar wilde knoflook belanden de giftige dubbelgangers in de rieten mand. Er zijn veel verschillen tussen de twee bosbewoners:
- Wilde knoflookbladeren ruiken intens naar knoflook, lelietje-van-dalenbladeren niet.
- Wilde knoflook duwt zijn jonge bladeren in het voorjaar zij aan zij uit de grond, in lelies van de vallei komen ze uit de grond gerold naar karakteristieke buizen.
- Lelies van de vallei hebben klokvormige, wilde knoflookplanten stervormige individuele bloemen.
Alle informatie over het herkennen van wilde knoflook vind je hier, zodat je veilig kunt deelnemen aan de volgende wilde knoflook inzamelactie.
Hoewel lelies van de vallei giftig zijn, zijn het prachtige planten. Als u besluit om lelies van de vallei in uw tuin te planten, vindt u hier alle informatie.
Inhoudsopgave
