Plumbago: locatie, variëteiten & winterhardheid

De plumbago is een van de zeldzame tuinplanten die blauw bloeit. We introduceren de vaste plant en geven tips over standplaats en verzorging.

De plumbago (Ceratostigma) is een van de weinige blauwbloeiende planten. Wij stellen de vaste plant voor in de factsheet en geven tips voor het planten en verzorgen van plumbago.

Plumbago: bloeitijd en eigenschappen

De plumbago behoort tot de Plumbaginaceae-familie en wordt ook wel hoornblad genoemd. In het geslacht Ceratostigma Er zijn minder dan 10 soorten vertegenwoordigd, die van nature voorkomen in Zuidoost-Azië, China en Afrika. Nauw verwant hiermee is de plumbagostruik (Plumbago), die ook inheems is in Zuid-Europa. Plumbago zijn vaste planten tot kleine struiken die een groeihoogte van 25 tot 100 cm bereiken.

De scheuten verschijnen laat in het seizoen, tussen april en mei. De bladeren van de plumbago zijn eirond, behaard en afwisselend. De bloemen van de plumbago zijn vijfdelig, stervormig en hemels- tot azuurblauw gekleurd. Het zijn enkele bloemen of meerdere enkele bloemen samen in hoofdvormige bloeiwijzen. De bloemblaadjes verwijden zich aanzienlijk naar buiten toe. Door de late bloeitijd van de plumbago soorten tussen mei en oktober dient de plant als aanvliegroute voor insecten, en dus ook voor de opslag van wintervoedsel voor bijen. Na bestuiving vormen de zaden van de plumbago capsulevruchten die in de vorm van stekelige, bolvormige zaadstengels bij elkaar zitten en pas opengaan als de zaden rijp zijn. Vogels eten graag de capsulevruchten van de plumbago en dragen zo bij tot de verspreiding ervan.

De mooiste soorten

Van de soorten plumbago zijn er slechts enkele in onze tuinen terechtgekomen; eigen variëteiten zijn nauwelijks gekweekt. Hier presenteren we de mooiste soorten voor de huis-tuin.

Burma plumbago (Ceratostigma griffithii)

Burma plumbago, ook bekend als Griffith’s plumbago, groeit uit tot kleine struiken van 20 tot 80 cm hoog. De kleinbladige struiken kunnen kruipend groeien en als bodembedekker worden gebruikt. Talrijke blauwe bloemen verschijnen van juli tot oktober. Laat in het jaar verschijnen de goudgele herfstkleuren.

Chinese plumbago (Ceratostigma plumbaginoides)

Chinese plumbago is de bekendste en meest verspreide soort in tuinen. De overblijvende, matig winterharde vaste plant wordt ook wel dwergpruimelaar of kruipend hoornblad genoemd, omdat hij slechts 20 tot 30 cm hoog wordt. Hij vormt uitlopers en kan daarom worden gebruikt als bodembedekker en onderbeplanting onder houtachtige planten. De hemelsblauwe tot koningsblauwe bloemen van de plumbago verschijnen tussen augustus en oktober. In de herfst verschijnt een ander hoogtepunt: de herfstmagie van de plumbago. Het blad kleurt steeds wijnrood en vormt een uitzonderlijk mooi contrast met de blauwe bloemkleur.

Willmott’s hoorn litteken (Ceratostigma willmottianum)

De plumbago Ceratostigma willmottianum In tegenstelling tot de Chinese plumbago is Ceratostigma willmottianum geen vaste plant, maar een halfwintergroene kleine struik met een hoogte van 80 tot 125 cm. De houtachtige scheuten vormen losse kluiten. De herfstverkleuring is niet zo schitterend, verschillende tinten geel en oranje worden gezien. De bladeren blijven lang aan de struik. De blauwe bloemen van Willmott’s plumbago zijn in het midden lichter gekleurd en verschijnen tussen augustus en oktober.

Plumbago planten: plaats en werkwijze

De beste plaats voor plumbago is in goed gedraineerde, kalkhoudende en steenachtige, licht humeuze bodems met een pH tussen 7 en 9. Over het algemeen is plumbago echter aanpasbaar en groeit hij ook in zand- of leemgrond. De hoornbloemigen zijn droogtetolerant en gedijen het best op windbeschutte, warme plaatsen in de zon tot gedeeltelijke schaduw. Als onderbeplanting of aan de rand van het bos en in steen- en steppebedden kan de plumbago zich uitstekend vestigen.

In combinatie met andere spreidende vaste planten is de plumbago een prachtig lid van een bloementapijt. Verschillende soorten kraanvogels zijn hiervoor geschikt (Geranium), labiaten (Lamiaceae) zoals de medicinale schil (Stachys officinalis), maar ook wolfsmelk (Euphorbia), steenkool (Sedum) of kattenkruid (Nepeta). Vroegbloeiende bolgewassen zoals narcissen (Narcis) en tulpen (Tulipa) zijn ook geschikte partners, omdat zij zich al terugtrekken in de grond tegen de tijd dat de plumbago zijn bladuitlopers begint.

Omdat plumbago als enigszins vorstgevoelig wordt beschouwd, moet nieuwe aanplant in het voorjaar vanaf maart plaatsvinden. De plantafstand van plumbago tot andere planten is ongeveer 25 tot 40 cm. Als u plumbago als bodembedekker wilt planten, gebruik dan ongeveer 16 exemplaren per vierkante meter voor een uitgebreide bedekking. De vaste planten en heesters worden even diep geplant als voorheen in de pot. In de loop van 3 tot 4 jaar zullen de lopers van de Chinese plumbago de nieuwe locatie hebben overgenomen.

In grote potten met ten minste 20 l grondvolume of balkonbakken is de teelt van plumbago op balkon en terras mogelijk. Een bodembedekkende drainagelaag in de plantenbak, bestaande uit grind, zand of geëxpandeerde klei, voorkomt zelfs bij hevige regen wateroverlast. Leadworts verdragen dit helemaal niet. Een voedingsrijke, compostrijke, turfvrije potgrond zoals onze Plantura Biologische Potgrond is geschikt om te planten. Het voorbemeste substraat is in zijn samenstelling van voedingsstoffen perfect afgestemd op de behoeften van bloeiende planten en biedt hun een optimale verzorging in de eerste periode na het planten.

De juiste zorg

Plumbago is een van de onderhoudsvriendelijke planten en behoeft nauwelijks aandacht. Water geven is alleen nodig in het midden van de zomer bij langdurige droogte, vooral op zandige, ondiepe en stenige bodems. In het voorjaar, wanneer nieuwe scheuten verschijnen, bevordert een compost of meststof de groei en bloei van de plumbagoplanten. Een voornamelijk organische, langzaam vrijkomende meststof zoals onze Plantura Organische Bloemenmeststof kan vanaf maart, wanneer de grond vorstvrij is, losjes over de plumbagoplanten worden gestrooid. Door daarna goed water te geven wordt de afgifte van de voedingsstoffen snel in gang gezet.

Omdat de vaste plant van loodkruid in de winter bovengronds verdort, is het tijd om het loodkruid in het voorjaar te snoeien. Hierbij worden de dode scheuten volledig teruggesnoeid om plaats te maken voor de nieuwe groei. Bij heesterachtige plumbago moeten zieke, door vorst beschadigde en dode scheuten volledig worden weggesneden. Loodkruid is goed bestand tegen ziekten en plagen. Meeldauw kan echter vaker voorkomen in het koele, vochtige voorjaar. In dat geval is het raadzaam de aangetaste bladeren vroegtijdig te verwijderen.

Is plumbago winterhard?

Plumbago is matig winterhard tot ongeveer – 20 °C en heeft daarom in strenge gebieden winterbescherming nodig. Een laag gebladerte of naaldboomtakken is meestal voldoende. Ook bij lichte vorstschade zullen de planten het volgende voorjaar betrouwbaar uitlopen. Loodkruid in potten moet beslist worden beschermd tegen zware vorst met jute, loof en naaldboomtakken of vorstvrij worden overwinterd.

Plumbago voortplanten

De stoloonvruchtige Chinese plumbago kan heel gemakkelijk worden vermeerderd door gewoon gewortelde scheuten af te snijden en ze op de nieuwe plek te verplanten. Bij het houtachtige hoornblad kan in de zomer worden gestekt. Omdat plumbagostruiken graag kruipend groeien, is er nog een andere mogelijkheid: knip de scheuten die bij contact met de grond wortels hebben gevormd – de zogenaamde stekken – van de moederplant af en verplant ze op een geschikte plaats.

Is plumbago giftig?

Er is geen enkel bewijs dat plumbago giftig is voor mens of dier. De naam is gebaseerd op de loodblauwe kleur van de bloemen en heeft niets te maken met enige giftigheid. Aangezien het echter geen eetbare plant is, mogen geen delen van de plant worden geconsumeerd.

Een andere vaste plant voor gedeeltelijke schaduw en voor de bosrand is de paddenlelie (Tricyrtis). Wij vertellen u welke eisen deze exotisch ogende plant stelt en hoe hij met succes in de tuin kan worden geplant en verzorgd.