Gele bladeren: een teken van ijzertekort en chlorose

Gele bladeren op planten wijzen op een ijzertekort. Vooral hortensia’s, rozen en rododendrons lijden vaak aan zogenaamde chlorose.

Chlorose, of bleekziekte, is een veel voorkomend verschijnsel bij planten als azalea’s en hortensia’s. Maar wat gebeurt er eigenlijk met deze ziekte? Chlorose is in feite een gebrek aan het groene pigment chlorofyl. Dit pigment is echter essentieel voor het overleven van elke plant, omdat het de energie van de zonnestralen opvangt. Daarom moet chlorose altijd worden behandeld. De oorzaken van de ziekte kunnen nauwelijks diverser zijn. De oorzaken van de bladziekte zijn echter vaak dezelfde in onze regio. Waarom sommige planten zwaarder door chlorose kunnen worden getroffen en hoe u het probleem op korte en lange termijn onder controle kunt krijgen, leest u hier.

Chlorose opsporen

Chlorose herkennen is kinderspel! Wanneer een blad te weinig van het groene pigment chlorofyl bevat, lijkt het geel of, in de herfst, gedeeltelijk rood. Chlorose hoeft echter niet altijd een slecht teken te zijn. Vaste planten breken in de herfst hun chlorofyl af en slaan de aldus gewonnen voedingsstoffen op voor het volgende seizoen. Chlorose hoeft ook bij eenjarige planten niet slecht te zijn. Vooral oude bladeren, die in de schaduw liggen van veel nieuwe bladeren, zijn overbodige ballast voor een plant. In deze bladeren wordt ook het chlorofyl afgebroken en de bladeren worden geel en vallen uiteindelijk af. Als de vergeling van de bladeren echter welig tiert of nieuwe bladeren worden aangetast, is er sprake van schadelijke chlorose. Als de oorzaak niet wordt bestreden, kunnen de gele bladeren na enige tijd afsterven. In onze grond is de oorzaak vaak een ijzertekort, maar ook een stikstoftekort leidt vaak tot de gevreesde chlorose. Als een van deze twee voedingsstoffen ontbreekt, kan geen chlorofyl meer worden aangemaakt. Natuurlijk kan chlorose ook optreden bij een gebrek aan andere voedingsstoffen zoals boor of magnesium, maar een dergelijk geval is zeer zeldzaam.

Chlorose soorten

Helaas is niet alle chlorose hetzelfde. Er zijn verschillende verschijningsvormen van de bladziekte, zoals puntchlorose of oppervlaktechlorose. Ondanks de verschillende chloroses is het zelfs voor deskundigen moeilijk om de oorzaak altijd perfect vast te stellen. Daarom beperken wij ons tot gemakkelijk te onderscheiden bladvergeling. Als chlorose eerst op de jongere bladeren verschijnt, ontbreekt meestal ijzer. Als de oude bladeren echter eerst geel worden, is dat een duidelijk teken van stikstofgebrek. In zeldzame gevallen verschijnt de chlorose in een mozaïek op de bladeren. Dan is het vrijwel zeker een virus dat de plant heeft aangevallen. Helaas kunnen alleen resistente rassen helpen tegen plantenvirussen. Directe controle is niet mogelijk. Zoals u bij het lezen van de tekst wellicht hebt opgemerkt, is de meest voorkomende reden voor chlorose een gebrek aan voedingsstoffen. Er kan echter ook zogenaamde slechtweerchlorose optreden. Dit komt omdat bepaalde weersomstandigheden de opname van voedingsstoffen door de wortels belemmeren. Langdurige droogte kan bijvoorbeeld leiden tot bladchlorose, omdat de wortels zonder water geen voedingsstoffen als magnesium en stikstof kunnen opnemen. Aanhoudende wateroverlast en koude grond zijn echter net zo erg. Vooral bij de voedingsstof ijzer leiden druipnatte wortels tot een verminderde ijzeropname en dus tot chlorose. Dit geldt vooral voor druiven.

Chlorose en ijzertekort voorkomen

Aangezien in Duitsland de oorzaak van chlorose vaak een ijzertekort is, besteden wij speciale aandacht aan dit onderwerp. Overigens is er in zeer weinig gevallen sprake van een echt ijzertekort. Integendeel, bepaalde omstandigheden zorgen ervoor dat planten het aanwezige ijzer niet kunnen opnemen. De pH-waarde in de bodem heeft hier de grootste invloed. Als de waarde boven de 6,5 komt, wordt er steeds minder ijzer door de plant opgenomen. Anderzijds bevorderen pH-waarden onder 6 de ijzeropname en moeten daarom bij chlorose worden nagestreefd. Daarom moet u bij chlorose eerst de pH-waarde van de grond meten. Als het vermoeden dat de grond te alkalisch is wordt bevestigd, kan Epsomzout of turf helpen. Als u Epsomzout gebruikt, moet u de instructies van de fabrikant volgen, en als u turf gebruikt, moet deze vrij zijn van kalk. Nu is het niet zo dat alle planten last hebben van chlorose bij een pH-waarde boven 6,5. Dit komt omdat planten zelf actief moeten worden om ijzer op te nemen. Ze geven organische zuren af via hun wortels en nemen zo meer ijzer op. Sommige planten, zoals citrus en rododendron, zijn daar gewoon niet zo goed in als andere planten. Overigens kunnen zelfs variëteiten van dezelfde plantensoort sterk verschillen in hun ijzeropname. Bij grote problemen met chlorose kunnen naast het wijzigen van de pH-waarde ook andere preventieve en langetermijnmaatregelen worden genomen:

• Regelmatig water geven tijdens droge perioden (zorg ervoor dat de hele kluit doordrenkt is).
• Kalk verergert de ijzeropname (leidingwater met een zeer hoog kalkgehalte is ook slecht).
• Werk bij wateroverlast compost door de grond, dat geeft de wortels meer lucht.
• IJzertekort komt eerder voor in aangekochte substraten, natuurlijke grond heeft meestal een rijke voorraad ijzer.

Chlorose en bleken: Behandelen en controleren

Chlorose bestrijden is niet zo moeilijk. Als u al heeft uitgesloten dat de pH-waarde de oorzaak is van de chlorose, heeft u misschien echt een ijzertekort. Dit gebeurt vaak bij het kweken van tomaten en rozen in potten. Hier is het tamelijk irrelevant welke voedingsstof werkelijk verantwoordelijk is voor de chlorose. Meestal wordt het tekort aan voedingsstoffen gecompenseerd met een meststof die alle belangrijke voedingsstoffen bevat. Bij het kiezen van meststoffen moet u echter niet alleen naar de prijs kijken. Goedkope supermarktmest bevat meestal alleen de belangrijkste voedingsstoffen zoals stikstof, fosfaat en kalium. Zorg ervoor dat de meststof ook alle zogenaamde micronutriënten bevat, waaronder: IJzer, mangaan, koper, zink, boor en molybdeen. Naast de essentiële sporenelementen bevat een goede meststof ook een zeer specifieke vorm van ijzer, het chelaat. Een chelaat omhult de ijzermoleculen in de bodem, waardoor de planten het ijzer veel beter kunnen opnemen. Dit mechanisme is overigens ontleend aan de natuur. Zoete grassen zoals tarwe, maïs en rijst kunnen zelf zogenaamde chelatoren vormen in hun wortels. Daardoor hebben deze planten vaak minder problemen met ijzertekort. Een bijzonder snelle oplossing om chlorose te bestrijden is bladbemesting. Door bladbemesting worden de voedingsstoffen direct opgenomen en kunnen ze worden benut. Maar wees voorzichtig: gebruik bij bladbemesting geen chelaatijzer, want dat kan de bladeren beschadigen. Daarom is het beter om een speciale bladmeststof te gebruiken. Wanhoop niet als de reeds gele bladeren afvallen of afsterven. Helaas kan chlorose niet altijd worden teruggedraaid. Maar zolang de nieuwe bladeren weelderig groen zijn, is alles in de spreekwoordelijke groene zone.

De volgende producten zijn succesvol gebleken in onze tuin:

• Meststof voor rozen: Hochwertiger speciale langzaam vrijkomende meststofdie het bladgroen beschermt door 2% magnesiumoxide en ijzer.
• Tomatenmeststof: Hoogwaardige speciale mest met langzame afgiftede voor smakelijk, gezond fruit en een rijke oogst verzekert.

Plantura Organische Rozenmeststof

Effectief op lange termijn, goed voor de bodem, onschadelijk voor mens, dier & natuur.

Koop hier!

Plantura Organische Tomatenmeststof

Effectief effect op lange termijn,
goed voor de bodem, onschadelijk voor mens, dier & natuur

Koop hier!

Hoe u chlorose bij geraniums in het bijzonder kunt herkennen en behandelen, leest u in ons speciale artikel.