De stengel geniet geen significante populariteit. Maar de traditionele, robuuste bladgroente overtuigt met zijn onderhoudsvriendelijke aard en voedingswaarde.

Bladeren van stengelboter
De meesten van ons zijn vrij onbekend met de stengelboter als gewas [Foto: Natalia Mylova/ Shutterstock.com]

Als familielid van verschillende koolsoorten, de stengelboter (Brassica rapa | Var. Esculenta) is niet een van de bekendste. De gemakkelijk te verzorgen bieten zijn niet alleen gemakkelijk te kweken, maar ook rijk aan gezonde voedingsstoffen. In dit artikel laten we u zien hoe u de raapstengel met succes kunt planten, oogsten en gebruiken.

Stengel: oorsprong en kenmerken

Stielmus is een ondersoort van de koolzaadroap ( raap).Brassica rapa |) en de kruisbloemige familie (Brassicaceae). De oorsprong van raap kan worden toegewezen aan de regio’s van Midden-Europa. Hier wordt het van oudsher geteeld als eenjarige groenteplant, vooral in de Rijnvlakte van Duitsland en in Nederland. Tegenwoordig wordt vooral de stengelboter cultivar ‘Namenia’ gekweekt. Nog voordat de raap volledig is ontwikkeld, worden de bladgroenten samen met de stengel geoogst.

Raapstelen zijn dus alleen de gebogen bladeren, die op de ondergrondse, jonge raap in rozetten zitten. De stengelbladeren hebben een lang, geveerd blad met getande randen en een mediumgroene kleur. Ze kunnen tot 30 cm lang worden en hebben een lichtgroene tot witte stengel. Tussen april en september vormt de stengelmoes gele, druifvormige kruisbloemige bloemen, die een rijke bron van nectar vormen, vooral voor bijen. De bloemen ontwikkelen zich dan tot kleine peulen met bolvormige, donkere zaden.

Stengelboterblaadjes
Voor consumptie worden meestal alleen de bladeren van de stengelboter gebruikt [Foto: EvaSto/ Shutterstock.com]

Fooi: Als je van de verse raapstengel houdt, zul je zeker ook andere koolgroenten zoals de Italiaanse stengelkool Cima di rapa leuk vinden.

Planten en verzorgen van stengelboter

In tegenstelling tot de meeste koolsoorten is de zuinige stengel een van de zwakke feeders en vereist daarom geen speciale bodemomstandigheden. Het groeit voornamelijk op zanderige, losse en humusgrond. Maar de raapgreep verdraagt ook de meeste andere oppervlakken buitengewoon goed. Het gedijt het beste op semi-schaduwrijke tot zonnige locaties. In het tuinbed of in de pot op het balkon kan stengelboter gemakkelijk zelf worden geplant. Als bodem voor potcultuur is een hoogwaardig substraat zoals onze Plantura biologische tomaten- en groentegrond aan te bevelen. Onze veenvrije en duurzaam geproduceerde grond in Duitsland voorziet de jonge groenteplanten van voldoende essentiële voedingsstoffen met hun gecoördineerde NPK-verhouding.

Biologische Tomaat &Plantaardige Grond 40 L

Biologische Tomaat &Plantaardige Grond 40 L

  • Ideaal voor tomaten & andere groenten zoals chili, courgette &co.
  • Zorgt voor een gezonde plantengroei & een rijke oogst
  • Turfvrij &klimaatvriendelijk: CO2-verminderde organische grond gemaakt in Duitsland

Voor het planten in de volle grond worden de stengelboterzaden gezaaid van begin maart tot april. Voor herfstbeplanting vindt het zaaien plaats in het koude bed van begin september tot oktober. Als alternatief kan een kas worden gebruikt, waarbij de zaden tussen januari en maart als voorgewas kunnen worden gezaaid. Bij het zaaien worden de stengelpastazaden relatief dicht afgezet in een kanaal van ongeveer 1 cm diep in de grond, bedekt met substraat en bewaterd. Na ontkieming kan het worden gescheiden tot een plantafstand van 5 tot 10 cm. Als de raapstelen strak genoeg wordt geplant, wordt de bietengroei verminderd door de beperkte beschikbare ruimte en worden de bladeren langer.

Groei van de stengelmus
Stengelboter ontkiemt snel en is zeer geschikt als tussengewas in de moestuin [Foto: Far700/ Shutterstock.com]

Met zijn snelle ontkieming is stengelboter ideaal als gatenvuller voor het bed of het verhoogde bed. Zo kan de zuinige zwakke eter worden geplant naast verschillende sterke, middelgrote of zwak consumerende naburige gewassen in de moestuin. Het is belangrijk dat het naburige of vorige gewas geen andere kruisbloemige plant is. Dit komt omdat planten in dezelfde familie vergelijkbare voedingsbehoeften hebben, dus ze concurreren ervoor. Bovendien bestaat het risico dat bepaalde ziekten tussen exemplaren worden doorgegeven. In principe is de raap niet erg vatbaar voor ziekten. Niettemin kunnen de groenten worden beïnvloed door de zogenaamde koolhernia (Plasmodium brassicae |) worden geschaad. Daarom is het raadzaam om de raap of andere koolsoorten pas na ongeveer 4 jaar op dezelfde plaats te planten. Ongedierte zoals aardvlooien (Psylliodes) kan de stengel aantasten. Ze kunnen echter in toom worden gehouden door een geschikt groentebeschermingsnet en door voldoende water te geven.

Steel boter in het bed
Hoe dichter de planten, hoe groter het gebladerte en hoe kleiner de wortel [Foto: KANNIKA KAIEM/ Shutterstock.com]

De winterharde jonge planten gedijen in potten en bedden vanaf temperaturen van 5 tot 10 °C, zodat er geen voorkweek in het glas nodig is. Zo kunnen de bladgroenten al in het voorjaar geoogst worden, na ongeveer 6 weken. Omdat stengelboter snel groeit en voldoende koudetolerant is, is de onderhoudsinspanning navenant laag. Voor een krachtige bladontwikkeling wordt aanbevolen om onkruid te verwijderen en het substraat te allen tijde vochtig te houden. Bovendien heeft de snel groeiende zwakke feeder meestal geen bemesting nodig. De grond kan echter worden verrijkt met 1 tot 2 l rijpe compost per vierkante meter voor het zaaien.

Oogsten en opslaan van raapzaad

Ongeveer 5 tot 7 weken na het zaaien wordt stengelboter geoogst. Hier begint de stengelboteroogst in het voorjaar, met een oogstperiode van half april tot begin juni. Alleen de bladeren en stengels, die minstens 15 cm lang zijn, worden geoogst, terwijl de biet in de grond blijft. Voor dit doel worden de stengels zorgvuldig dicht bij de grond gesneden. Ongedeerde scheutbijlen kunnen weer bladeren ontkiemen, zodat in oktober een tweede jaarlijkse oogst kan worden uitgevoerd. Daarna wordt de volledige plant uit de grond gehaald zodat er zich geen ziektes op de bieten vormen en deze in de grond achterblijven. De nog onderontwikkelde raap kan, als hij zacht genoeg is, worden gegeten. Houtachtige bieten daarentegen kunnen beter worden weggegooid en alleen het bladgroen wordt gebruikt voor consumptie. Gewikkeld in een vochtige doek, kan de verse stengelboter tot 3 dagen na het oogsten in het groentecompartiment van de koelkast worden bewaard. Stengelboter kan ook worden bereid en ingevroren en ongeveer 6 maanden in de vriezer worden bewaard, terwijl verse plantendelen direct moeten worden geconsumeerd.

Oogst stengelboter
Voor het oogsten worden de stengelboterbladeren zo dicht mogelijk bij de grond gesneden [Foto: Brent Hofacker/ Shutterstock.com]

Bereid stengelboter

In de regel worden de bladeren en stengel gebruikt voor consumptie, die worden gedefinieerd door hun zuur-kruidige smaak. De mosterdolie die erin zit, geeft de stengelmoes zijn lichte scherpte. Dankzij de waardevolle ingrediënten zoals vitamine C, foliumzuur, ijzer en calcium worden bietenbladeren vooral gewaardeerd als een gezond plantaardig bijgerecht.

Omdat de stengelboterbladeren een korte houdbaarheid hebben, wordt directe verwerking aanbevolen. Voor consumptie worden alleen de bladeren met hun stengels gebruikt. Voor de meeste raaprecepten worden ze apart bereid vanwege de verschillende kooktijden. Voor dit doel worden de stengelboterbladeren van de stengel gescheiden en gereinigd met water. Ook worden de stelen schoongemaakt en worden eventuele houtachtige stukken verwijderd. Verdeeld in stukjes kan de raapstengel in rauwe vorm worden genoten, onder andere als salade. Als alternatief kun je het koken als een soep en een stevige stoofpot of koken met zout. De kooktijd van de stelen is ongeveer 30 minuten, waarbij de meer malse bladeren slechts 3 tot 4 minuten voor het einde van de kooktijd worden toegevoegd.

Niet alleen de stengelboter is een van de vele varianten van de koolgroente. Voor de liefhebbers onder ons presenteren we tal van andere koolsoorten en hun gecultiveerde vormen.

Vergelijkbare berichten