Fusarium: herkennen en bestrijden van de zeer giftige plantenplaag

Fusarium is een divers geslacht van schimmels dat zowel nagelschimmel als schade aan planten veroorzaakt. Hoe u het vroegtijdig kunt herkennen en bestrijden vindt u hier.

Het geslacht Fusarium bestaat uit vele verschillende soorten en kan zogenaamde mycotoxinen (schimmeltoxinen) vormen. Daarom bedreigt Fusarium niet alleen onze planten, maar ook het voedsel van dieren en ons. Er zijn zelfs Fusaria die mensen en dieren kunnen besmetten. Wat wordt precies bedoeld met Fusarium In dit artikel vindt u informatie over welke planten het vooral voorkomt, hoe u het in een vroeg stadium kunt herkennen en hoe u het met succes kunt bestrijden.

Fusarium: een profiel

De Fusarium zijn buisvormige schimmels (Ascomycota) en behoren tot de familie van de puistenschimmels (Nectriaceae).

Fusarium wordt gekenmerkt door zijn brede gastheerbereik, aangezien het graangewassen, grassen en groenten kan aantasten. De Fusarium solani-groep valt niet alleen planten aan, maar ook dieren en mensen. Fusarium komt wereldwijd voor in de bodem of op planten en vormt zelfs een probleem bij de opslag van voedsel.

De levenscyclus van Fusarium

Het is gebruikelijk dat schimmels een hoofdvruchtvorm en een secundaire vruchtvorm hebben. De hoofdvruchtvorm wordt gekenmerkt door seksuele voortplanting, de secundaire vruchtvorm door ongeslachtelijke voortplanting. Sommige Fusarium-soorten hebben beide vruchtvormen, terwijl van sommige soorten alleen de secundaire vruchtvorm bekend is – deze Fusarium-soorten worden daarom ingedeeld bij de Fungi imperfecti.

De schimmel overleeft in de bodem of op plantenresten en kan daar ook lange tijd overleven. Fusarium overwintert en koloniseert als mycelium op de resterende plantenresten. Wanneer de planten beginnen te groeien door het weer in de lente, begint de schimmel zich ook te ontwikkelen.

Warm en vochtig weer is optimaal voor de vorming van de belangrijkste vruchtvorm, het perithecium. De zogenaamde perithecia zijn de vruchtlichamen van de schimmel waarin zich de ascospores vormen. Deze sporen komen vrij op de gewasresten bij een temperatuur van 11 tot 30 °C en een vochtigheid van 60 tot 90 %. Deze sporen kunnen tot twee jaar in de grond overleven en zijn uiterst kleverig. De vruchtlichamen kunnen deze sporen ook actief uitwerpen – ze worden dan door luchtbewegingen verspreid.

De ongeslachtelijk gevormde sporen, de zogenaamde conidia, kunnen ook langere afstanden afleggen. Deze sporen worden verspreid door regenspatten, wind en insecten. Er zijn ook langlevende chlamydosporen, die zelfs de wortels kunnen infecteren.

Wanneer de sporen op een geschikte waardplant stuiten, begint de infectie met de ontkieming van de sporen en de groei van hyfen op het plantenoppervlak. De schimmel dringt dan de plant binnen via de huidmondjes of rechtstreeks via het weefsel. Als de schimmel zich dan op de plant heeft gevestigd en ontwikkeld, vormen zich conidiëndragers. Daar worden de ongeslachtelijke conidia gevormd en door spatwater vrijgelaten, die op hun beurt andere planten infecteren. Ondertussen produceert de schimmel ook verschillende mycotoxinen (schimmeltoxinen).

In de herfst overleven de sporen opnieuw op de gewasresten of in de bodem en begint de cyclus opnieuw.

Fusarium-soorten: verschillende soorten, verschillende planten

Hieronder hebben we verschillende Fusarium-soorten en de planten waarop ze voorkomen uitvoerig voor u op een rijtje gezet.

Fusarium oxysporum

Deze Fusarium-soort is een van de meest gevreesde schimmelziekten en veroorzaakt meestal verwelking. In de VS is deze schimmel zelfs onderzocht voor gebruik als biologisch oorlogsmiddel onder de naam “Agent Green”. Fusarium oxysporum leidt tot verschillende symptomen op verschillende gewassen. In het algemeen is er verwelking, vergeling en vervorming van de bladeren en ook wortelrot. Vaak gaan de vaten ook rotten en verkleuren. Hier vindt u een overzicht van de symptomen:

Koolgroenten zoals koolrabi (Brassica olearceae var. gongylodes) of spruitjes (Brassica olearacea var. gemmifera):

• Fusarium-wilt veroorzaakt door Fusarium oxysporum f. sp. conglutinans
• Kan zich alleen ontwikkelen boven 16 °C
• Optimale ontwikkelingsomstandigheden: 24 tot 29 °C
• Bladeren worden geel, vervormen en vallen af
• Koolplanten verwelken en sterven

Spinazie (Spinacia):

• Verwelkingsziekte en wortelrot veroorzaakt door Fusarium oxysporum f. sp. spinaciae
• Overgebracht door het zaad

knol- en wortelgewassen:

• Vasculaire en verwelkingsziekte veroorzaakt door Fusarium oxysporum f. sp. raphani
• Verminderde groei
• Chlorose en necrose op de bladeren
• De knollen blijven klein
• De vaatbundels worden roodbruin tot zwart

Groenten zoals uien (Allium cepa):

• Uienbasisrot door Fusarium oxysporum f. sp. cepae
• Rot aan de basis van de bol
• Vergeeling van de bladeren vanaf de bladpunt
• Verschrompeling en rotting van de bladeren
• Zwakke wortels; bollen worden gemakkelijk uit de grond getrokken

Struik- en stokbonen:

• Verwelking van bonen door Fusarium oxysporum f. sp. phaseoli
• De onderste bonenbladeren worden geel en het geel stijgt van onder naar boven.
• Verkleuring komt vaak slechts aan één kant van de plant voor
• De vaten in de stengel worden bruin
• Overdracht door zaad

Erwten (Pisum sativum):

• Fusarium verwelking door Fusarium oxysporum f. sp. pisi komt voor in 2 soorten:
  • Amerikaanse verwelkingsziekte (pathotype 1)
    • Vanaf eind mei (vóór de bloei van de erwten)
    • Gekrulde bladeren met een vuilgroene kleur
    • Verdorren en sterven
    • Verkleurde vaten in oranje, rood, geel en zwart
  • Sint-Jansziekte (pathotype 2)
    • Vanaf eind juni (einde van de erwtenbloei, begin van de peulvorming).
    • Lichtgroene gekrulde bladeren en scheuten
    • Vaak slechts aan één kant van de plant
    • Vaten worden baksteenrood

Tomaten (Solanum lycopersicum):

Fusarium-Voetziekte door Fusarium oxysporum f. sp. radicis-lycopersici

• Stengel- en wortelrot
• Aantasting via de wortels
• Stam wordt bruin in de onderste 30 cm
• Op de zachte rotte plekken op de stengel vormt zich een witroze schimmelwaas

Fusarium graminearum

Deze Fusarium-soorten veroorzaakt in granen zoals tarwe (Triticum) of gerst (Hordeum) Dauwrot of ook wel oorfusariose genoemd. De korrels verschrompelen en blijven klein. De oren zijn bleek en vertonen vaak een oranje of roze sporenlaag. In maïs (Zea mays), treedt kolfrot op. Fusarium-besmetting van granen leidt tot opbrengstverliezen en de vorming van mycotoxinen, die schadelijk kunnen zijn voor mens en dier.

Fusarium solani

• Aardappelen:

Voor aardappelen (Solanum tuberosum) veroorzaakt Fusarium solani droogrot, ook wel witrot genoemd. Deze rot treedt op in de opslag en veroorzaakt een wit-blauwe schimmelvlek op de aardappelknollen. Onder deze schimmellaag begint de knol te rotten en water te verliezen. De aangetaste gebieden krimpen en de aardappelen zien er gerimpeld uit. Door het waterverlies is de aardappel hard en poederdroog. Het kan worden beschadigd na de Fusarium-besmetting kan ook leiden tot een tweede infectie door bacteriën. Dit resulteert dan in natrot.

• Erwten:

Als de bladeren van erwten aan de bovenkant geel worden en de basis van de stengel roodbruin verkleurd is, kan de oorzaak liggen in Fusarium solani f. sp. pisi kan de oorzaak zijn. Deze schimmel verschijnt vanaf het begin van de bloei en er treedt wortelrot op. Vooral bij droogte en hitte na een te natte periode ontstaat schade aan de plant. Dit wortelrot kan ook bij bonen voorkomen en gaat vaak samen met de Sint-Jansziekte.

• Mensen:

Het is bijzonder interessant dat Fusarium solani kan ook bij mensen voorkomen en oogontsteking veroorzaken (Endophthalmitis), hoornvliesontsteking (Keratitis) of sinusitis (Sinusitis) wordt veroorzaakt. Deze ziekten worden veroorzaakt door de mycotoxinen, die Fusarium solani vormen.

Fusarium venenatum

Met deze Fusarium-soort is alleen de secundaire vruchtvorm Fusarium venenatum bekend, vooral onder vegetariërs, omdat uit deze schimmel de vleesvervanger Quorn wordt verkregen. Onder gecontroleerde omstandigheden Fusarium venenatum wordt gekweekt, waarbij de schimmel veel mycoproteïne produceert, dat dient als basisingrediënt voor het vleesalternatief. Quorn is verkrijgbaar in Duitsland en Zwitserland (daar bekend als “Cornatur”) en wordt bijvoorbeeld gebruikt in vegetarische Bolognesesauzen.

Fusarium culmorum

• Ui groenten:

Met ui groenten zoals prei (Allium porrum) of knoflook (Allium sativum), treedt wortelrot op door Fusarium culmorum doet zich voor. Deze schimmel is een wondparasiet en veroorzaakt vergeling en rotting van de wortels. Daarom groeien de planten maar weinig, soms is op de aangetaste plekken een felrode schimmelkluwen te zien.

• Peulvruchten:

Lood op erwten of bonen Fusarium culmorum en Fusarium avenaceum leidt vaak tot wortelrot. Wortelrot komt vaak voor in een complex, zodat meerdere schimmels verantwoordelijk zijn voor de schade aan de wortels. Vaak worden niet alleen combinaties van verschillende Fusarium-soorten aangetroffen, maar ook Thielaviopsis basicola kan voorkomen en zwart worden van de wortels en rot veroorzaken.

Fusarium snel opsporen

Aangezien men meestal geen microscoop en laboratoriumapparatuur in de tuin beschikbaar heeft, kan men Fusarium kan helaas niet worden bepaald door zijn sporen of iets dergelijks. Daarom kunnen we ons alleen oriënteren aan de hand van de symptomen op onze planten. De volgende symptomen treden vaak op in verband met een Fusarium-infectie:

• Verlichten of vergelen van de bladeren
• Krullen van bladeren
• Rot aan de wortels
• Verkleurde vaten
• Wit-roze schimmel gazon
• Verwelking, vaak slechts aan één kant van de plant en in nesten in de opstand

Succesvolle bestrijding van Fusarium

Zodat uw groenteoogst niet bezwijkt aan Fusarium-Hier zijn een paar tips en trucs om met deze gevreesde plaag om te gaan.

Gewasbeschermingsmiddelen tegen Fusarium

Voor professioneel gebruik in de akkerbouw zijn er enkele gewasbeschermingsmiddelen in de strijd tegen FusariumMomenteel is alleen het fungicide “Prestop” goedgekeurd voor gebruik in tuinen.

Dit product werkt met de bodemschimmel Gliocladium catenulatum en kan worden gebruikt op fruit, kool, bladgroenten en kruiden. Het kan ook worden gebruikt op jonge planten en zaailingen, aardbeien en sierplanten. De toepassing kan gebeuren door sproeien of besproeien. Voor meer gedetailleerde instructies raadpleegt u de instructies van de fabrikant.

Natuurlijke bestrijding en preventie van Fusarium

Dus dat Fusarium Om te voorkomen dat fusarium zich in uw streek verspreidt, moet u bij het planten het volgende in acht nemen:

• Plant alleen gezonde en onbeschadigde planten, bollen of knollen.
• Gebruik resistente rassen
• Maak zaaddressing met kamillethee
• Houd rekening met vruchtwisseling en teeltonderbrekingen

Als je nu geen problemen hebt met Fusarium moet u er ook voor zorgen dat uw kampen er vrij van blijven.

Op Fusarium solani bij opgeslagen aardappelen wordt aanbevolen alleen gezonde en onbeschadigde aardappelen te bewaren. Door verwondingen kan de schimmel de knollen binnendringen en witrot veroorzaken. Ten slotte moet u er bij de opslag van aardappelen op letten dat u niet te veel grond opslaat, omdat de schimmel dan vaak in de aardappelopslag kan komen. Het is ook belangrijk dat de aardappelen snel kunnen drogen zodat er geen blijvend vocht is.

Ook bij andere groenten, zoals uien, moet u niet te vroeg oogsten en de groenten zo droog mogelijk bewaren. Nogmaals, zorg ervoor dat je opslag goed geventileerd is. Hoe u uw ui goed kunt oogsten en bewaren, vindt u hier.

Met komkommers de Fusarium-wilt was een groot probleem in de jaren 50. Daarom begon men in die tijd komkommers te telen op de vijgenbladkalebas (Cucurbita ficifolia), omdat dit ze bestand maakt tegen Fusarium en in het algemeen robuuster en minder gevoelig.

Het is bijzonder belangrijk bij de aanpak van de plaag dat u aangetaste planten altijd verwijdert zodra u ze hebt ontdekt. U moet deze zieke planten niet in uw compost, maar in de vuilnisbak gooien.

Zodra u een Fusarium-infectie, moet je een pauze nemen van het kweken. Als Fusarium op uw tomaten is verschenen, plant u minstens vier tot vijf jaar geen tomaten meer op deze plaats.

Mycotoxinen: Hoe zit het met DON, ZON en NIV?

Keer op keer wordt je verteld dat het ongezond is om voedsel te eten dat door schimmels is aangetast. Vaak zijn het maar kleine vlekjes op de zelfgekweekte groenten die wijzen op een schimmellaag. Waarom u bijzonder voorzichtig moet zijn met schimmel en waarom koken de zaken niet beter maakt, onthullen wij u in het volgende.

Myctoxinen zijn de secundaire stofwisselingsproducten van schimmels, d.w.z. niet de schimmel zelf, maar giftige stoffen die door de schimmels worden gevormd.

Volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) is een kwart van het voedsel in de wereld verontreinigd met mycotoxinen; in de EU kunnen mycotoxinen worden aangetroffen in een vijfde van het geoogste graan.

Aangezien deze mycotoxinen uiterst stabiel zijn, worden zij niet vernietigd door hitte, bijvoorbeeld bij de voedselproductie. De verschillende soorten toxines kunnen verschillende effecten hebben op ons en op dieren, zoals: schade aan onze organen, zenuwen, immuunsysteem en zelfs onze genen.

Gelukkig hoeven we ons tegenwoordig geen zorgen meer te maken over commerciële levensmiddelen. Deze zijn onderworpen aan strikte maximumniveaus in de voedselproductie. Huisdieren en vee daarentegen kunnen grote schade ondervinden van beschimmeld voer.

Hier volgt een kleine lijst van mycotoxinen en hun effecten:

Fusarium produceren fumonisinen, zearalenon en trichothecenen en kunnen de bovengenoemde symptomen en ziekten veroorzaken. Tot de trichothecenen behoren DON en NIV.

Fusarium kan leiden tot wortelrot op uw planten. Leer in dit artikel hoe u wortelrot kunt herkennen, voorkomen en bestrijden.