Marjolein: Kruidig aroma uit eigen tuin

Marjolein kan op vele manieren in de keuken worden gebruikt als een krachtige specerij. Hier vind je alles wat je moet weten over het kruid.

Marjolein (Origanum majorana) is een labiaat (Lamiaceae), die nauw verwant is aan oregano (Origanum vulgare). Toch zijn er enkele kenmerken die marjolein onderscheiden van de klassieke pizzakruid. Terwijl oregano door zijn grote winterhardheid meerdere jaren kan worden geteeld, verlaat marjolein de tuin meestal vóór de koude temperaturen. Inheems in Klein-Azië, vond het kruid al vroeg zijn weg naar Centraal-Europa. Bij de Grieken symboliseerde marjolein gelukzaligheid en diende als ketting voor bruidsparen. In de Middeleeuwen werden aan het kruid niet alleen geneeskrachtige eigenschappen toegeschreven bij maagklachten en wonden, maar ook bij psychische klachten en spraakstoornissen. In dit land wordt het ook wel worstkruid genoemd, omdat het dient als klassieke smaakcomponent in veel recepten voor worst. In onze streken zijn de temperaturen echter meestal niet bevorderlijk voor een overwinterende teelt. Al het andere dat u moet weten over de teelt van marjolein wordt hieronder in detail uitgelegd, zodat niets een overvloedige oogst in de weg staat.

Teelt: Marjolein in eigen tuin

Locatie

Volgens zijn oorspronkelijke oorsprong (Cyprus en Anatolië) geeft marjolein de voorkeur aan zonnige plaatsen. Zoals voor de meeste kruiden uit mediterrane streken moet de grond goed gedraineerd zijn. Als de grond te zwaar is (leem, klei), is het raadzaam deze los te maken met zand of puimsteen. Een speciale kruidengrond zoals onze veenvrije Plantura biologische kruiden & zaaigrond is bij uitstek geschikt. Ook het regelmatig inbrengen van organisch materiaal zoals compost of mest aan het begin van het jaar kan het losmaken van zware grond bevorderen.
In onze instructies voor het kweken van marjolein vindt u alle belangrijke tips en trucs voor uw kruidenbed.

Plantura Biologische Kruiden- en Zaadgrond

Biologisch, turfvrij & klimaatvriendelijk:
Zowel voor aromatische kruiden als voor
succesvol zaaien, stekken
vermeerdering & voor het verspenen

Koop hier!

Propagatie

Marjolein kan snel en gemakkelijk worden vermeerderd door te zaaien. De beste manier om dit te doen is om de zaailingen vooraf op te kweken op de vensterbank en ze vervolgens (vanaf half mei) in de volle grond of in een pot in de tuin te planten. Maart is hiervoor de meest geschikte zaaidatum. Als het zaad echter direct buiten wordt geplant, kan het mislukken door vorst als het zaad in het bed wordt gestrooid voordat de IJsheiligen half mei komen. De kieming vindt vrij snel plaats na 15 tot 20 dagen bij constante temperaturen rond 18 °C. Ook moet worden opgemerkt dat marjolein een lichte kiemer is. Druk het zaad daarom alleen aan en bedek het niet met substraat. Dit kan de kieming aanzienlijk vertragen of zelfs helemaal voorkomen.

Water geven en bemesten

Marjolein wordt in principe gebruikt voor droge periodes. Een gelijkmatige en goede watervoorziening bevordert echter de groei. Vooral in de jonge plantenfase in de kweekpotten op de vensterbank moet droogte van het substraat worden vermeden. Anderzijds mag er geen wateroverlast ontstaan, wat op zijn beurt besmetting met levensgevaarlijke wortelschimmels in de hand werkt.

Als de planten in het bed worden uitgeplant, hoeft er niet te worden bemest, afgezien van de voorbereidende opname van voornamelijk organische meststoffen zoals onze Plantura organische universele meststof of compost in het voorjaar.

Zorg

Marjolein is verder betrekkelijk gemakkelijk te verzorgen. Een aantrekkelijke groeiwijze kan door snoeien in stand worden gehouden. Als het kruid op onze breedtegraden als vaste plant moet worden geteeld, moet hiermee rekening worden gehouden bij de keuze van het ras. De winterharde rassen hebben echter meestal een veel minder intens aroma.

Meer informatie over de juiste verzorging van marjolein vindt u hier.

Marjolein: variëteiten en hun eigenschappen

De oorspronkelijke vorm van marjolein is min of meer winterhard, maar het aroma is relatief zwak. Daarom worden in dit land meestal intensiever smakende cultivars geteeld, maar deze kunnen niet in het bed overwinteren. Wij presenteren verschillende variëteiten met hun karakteristieke eigenschappen:

• ‘Duitse marjolein‘: opvallende langwerpige bloeiwijze in de vorm van een aar; minder vorming van bladmassa.
• ‘Franse marjolein‘: hoogproductief en sterk vertakkend met een korte, gedrongen bloeiwijze.
• ‘Gentile’: overblijvend maar vorstgevoelig; goed om te drogen.
• ‘Italiaanse marjolein’: robuuste variëteit met sterk aroma en relatief donker blad.
• ‘Marjolaine’: eenjarig, maar goed geschikt voor de teelt in potten.
• ‘Tetrata‘: vroegrijpende variëteit met donkergroen blad.

Uiteindelijk kan voor elke tuin een geschikte cultivar worden gevonden die voldoet aan de twee eisen van aroma-intensiteit en winterhardheid.

Marjolein: Oogsten en bewaren

Bij het oogsten van marjolein is timing cruciaal. Als de oogst plaatsvindt vóór of aan het begin van de energievretende vorming van de bloemen, kan het beste gehalte aan smaakgevende etherische oliën worden bereikt. Overigens bloeit marjolein van juni tot september, dus de belangrijkste oogst moet al begin juni plaatsvinden. De scheuten worden ongeveer 10 cm boven het grondoppervlak afgesneden. Dit bevordert de vertakking van de plant en er blijft wat bladmassa over voor de energieproductie. De sierbloei wordt natuurlijk aanzienlijk vertraagd als de hele plant wordt geoogst. Marjolein is dus een zeer snelgroeiend kruid: slechts drie maanden na het zaaien kan het volop worden geoogst.

Naast het gebruik van vers geoogste marjolein is het kruid ook goed te bewaren. De bladeren kunnen gewoon worden ingevroren nadat ze in kleine stukjes zijn gesneden. Afhankelijk van uw behoeften kunt u dan uw eigen voorraden het hele jaar door gebruiken, zonder bijna geen smaakverlies. Als kleine verliezen in smaakintensiteit kunnen worden getolereerd, is het drogen van de hele scheuten ook een geschikte conserveringsmethode. Als ze twee weken op een droge plaats worden opgehangen, kunnen de ingewreven marjoleinblaadjes in een luchtdichte verpakking meerdere jaren worden gebruikt. Bovendien kan marjoleinolie gemakkelijk worden geproduceerd. Doe gewoon de verse spruiten in een bakje met olijfolie. De kruidige kruidenolie kan dan worden gebruikt voor saladedressing of sauteren.

Gebruik van marjolein

Het karakteristieke aroma van marjolein is zeer geliefd in de keuken. Het is vooral onmisbaar bij de bereiding van vleesspecialiteiten. Het wordt niet voor niets ook wel worstenkruid genoemd. Afhankelijk van de soort en het tijdstip van de oogst moet marjolein voorzichtig worden gebruikt vanwege zijn soms enorme kruidenkracht. Naast vleesgerechten past hij ook goed bij aardappelen en stevige stoofschotels. Het maakt ook deel uit van de waarschijnlijk beroemdste kruidenpotpourri van de “Kruiden van de Provence”.
Naast zijn smaakvolle doordringende kracht in de keuken heeft marjolein zich ook bewezen als geneeskrachtig kruid. Als zalf bevordert het de wondgenezing, als thee helpt het bij maagklachten en verkoudheid. Marjolein mag echter niet langer dan twee weken achtereen voor medicinale doeleinden worden gebruikt. Door de intense essentiële oliën zou dit anders hoofdpijn kunnen veroorzaken.

Ook al mist marjolein in de winter stevigheid – het specerij- en geneeskruid verdient nog steeds meer dan een plaats in het bed of in een pot op het terras.

Meer over het oogsten en bewaren van marjolein vindt u in dit artikel.