Rotspeer: alles over het planten en verzorgen van de boom

De rotspeer is niet alleen uiterst decoratief, maar draagt ook heerlijke vruchten. Hier laten we zien wat je moet weten over het planten, verzorgen en oogsten van de boom.

Rotsperen (Amelanchier) het hele jaar door het hart van de tuinier verrukken: In de lente schitteren hun weelderige witte bloemen in de tuin, in de zomer kunnen de gezonde vruchten worden gegeten en in de herfst gloeien de bladeren in alle denkbare tinten rood en oranje.Als je nog geen rotspeer in je tuin hebt, krijg je in dit artikel alle informatie die je nodig hebt als je er binnenkort een wilt aanschaffen. Hier vertellen wij u alles wat u moet weten over de oorsprong, de variëteiten, het planten, de verzorging en de oogst van deze populaire struik.

Rotsperen behoren tot de rozenfamilie (Rosaceae). De botanische generieke naam Amelanchier komt van de Frans-Bretonse term “amélanche” voor de inheemse Bretonse Amelanchier ovalis. Het woord “amélanche” is dan weer van Keltische oorsprong en betekent zoiets als “kleine appel”. Maar de rotspeer is geen appel (Malus) en ook geen peer (Pyrus communis). De rijpe vruchten van de struik doen eerder denken aan bosbessen (Vaccinium) en smaken ook zo, met een vleugje marsepein. Vroeger waren steenperen een belangrijke fruitplant. Dit blijkt uit het feit dat de struik in Noord-Duitsland nog steeds “krentenboom” of “sultanaboom” wordt genoemd. De vruchten werden verzameld, gedroogd en vervolgens gebruikt als sultana’s.

Rotspeer: oorsprong en eigenschappen

De meeste soorten rotsperen zijn inheems in Noord-Amerika. Ten minste één soort is inheems in elke Amerikaanse staat (behalve Hawaï) en elke Canadese provincie en territorium. Slechts drie soorten vormen een uitzondering: twee zijn inheems in Europa, slechts één in Azië.

Rotsperen zijn bladverliezende struiken. De scheuten zijn dun en olijfgroen. Terwijl alle soorten aanvankelijk rechtop groeien, verbreden ze zich in de loop van hun leven steeds meer en vormen ze spreidkronen. De bladeren zijn drie tot zeven centimeter lang, afwisselend en elliptisch. De bladen zijn vaak bedekt met fijne haartjes. Bij sommige soorten vertonen de bladeren bij het uitkomen al een roodachtige kleur, die later naar groen verkleurt. In de herfst kleuren de bladeren fel oranje tot donkerrood.

In het voorjaar vormen alle soorten een veelheid van witte, stervormige bloemen die samen in trosvormige bloeiwijzen groeien.
In de zomer rijpen de vruchten als besachtige bolletjes. Ze zijn rood tot paars, bijna zwart en kunnen een diameter hebben van 5 tot 15 millimeter. Afhankelijk van de soort en de variëteit smaken de vruchten flauw en bitter of aangenaam zoet.

Rotsvruchten: eetbaar of giftig?

De meeste mensen hebben vast wel eens appels of frambozen gegeten. Wilde vruchten zoals sleepruimen of vlierbessen komen echter minder vaak voor. En slechts weinig mensen zullen de vruchten van de rotspeer hebben geproefd, want de mythe is nog steeds wijdverbreid dat de rotspeer giftig is en niet mag worden gegeten.
De bladeren en zaden van de vrucht bevatten inderdaad cyanogene glycosiden, die zeer giftig zijn. Bij beschadiging van de bladeren of zaden komt blauwzuur vrij. De hoeveelheid gif in de zaden is echter zeer klein, en bovendien worden de zaden niet verteerd als ze niet worden gekauwd, zodat het gif niet in het lichaam kan komen. Niettemin is het zeer belangrijk om alleen in kleine hoeveelheden van steenperen te genieten! Vooral kinderen en zwangere vrouwen moeten niet te grote hoeveelheden van de vrucht eten; anders is het veilig om te eten. In het ergste geval leidt een teveel aan gif tot diarree en braken.
Naast cyanogene glycosiden bevatten steenperen echter veel stoffen die uiterst gezond zijn. Flavonoïden hebben bijvoorbeeld een antioxiderende werking, kalium zorgt voor een mooie huid, vitamine C versterkt het immuunsysteem. Verder bevatten steenperen tannines, magnesium, ijzer en fosfor.

Wilt u meer weten over de giftigheid van de rotspeer, lees dan hier verder.

Rotsperen soorten en variëteiten

Wereldwijd omvat het geslacht van de rotspeer 33 soorten. Bovendien zijn er talloze variëteiten van elke soort. De meest interessante soorten voor de teelt in de tuin worden hieronder gepresenteerd. We geven ook tips over de variëteiten voor elke soort.

Gewone rotspeer (Amelanchier ovalis)

Deze soort is een van de twee in Europa inheemse soorten die op hoogtes tot 2000 meter voorkomen. Hij wordt niet hoger dan drie meter en groeit niet zo weelderig als zijn verwanten uit Noord-Amerika. Daarom wordt het hier zelden gevonden. Toch bloeit deze soort ook prachtig in het voorjaar en is het een droogtebestendige, aantrekkelijke bloeiende struik. In mei produceert hij talrijke witte bloemen, die per drie tot zes in stevige, rechtopstaande bloemtrossen staan. De vruchten zijn eetbaar. De bekendste cultivar van deze soort is ‘Helvetica’: deze cultivar vormt smalle, compacte struiken van één tot drie meter hoog, die ook goed in potten kunnen worden gekweekt.

Koperrots peer (Amelanchier lamarckii)

De botanische naam van de koperen rotspeer gaat terug op de Franse botanicus Jean-Baptiste de Lamarck, die deze soort in 1783 voor het eerst beschreef. Hij komt oorspronkelijk uit oostelijk Noord-Amerika. Het is niet bekend hoe en wanneer deze soort rotspeer naar Europa is gekomen. Maar omdat het klimaat hier zo goed bij hem paste, verspreidde hij zich snel en werd wild. In de 19e eeuw Amelanchier lamarckii werd in Duitsland als fruitboom gekweekt en wordt sindsdien gewaardeerd – en is vandaag de dag nog steeds een van de populairste steenperen in ons land. Hij kan tot tien meter hoog worden en houdt van een zonnige tot halfschaduwrijke standplaats. De bladeren zijn bronskleurig en kleuren in de herfst opvallend oranje tot karmozijnrood. Van april tot mei draagt deze soort witte bloemen die zwaar door insecten worden aangevlogen. In juli en augustus vertoont hij dan paarse tot blauwzwarte, smakelijke vruchten die niet alleen ons goed smaken maar ook dienen als voedsel voor vele vogels zoals mezen of lijsters.

Elzenbladige rotspeer (Amelanchier alnifolia)

Deze in Noord-Amerika inheemse soort wordt zowel als sierplant en als fruitstruik gebruikt. In Canada zijn er zelfs boomgaarden met deze rotsperensoort en Canadese indianen verzamelen de vruchten ervan al 3000 jaar. Groeiend als een wilde struik Amelanchier alnifolia Bij voorkeur op rivieroevers, in bossen of ook in de steppe. Deze soort omvat de grootste verscheidenheid aan variëteiten onder de steenperen:

• Fastagiata’: Zuilvormig en meerstammig, deze cultivar kan tot vier meter hoog worden.
• ‘Forstburg’: Dit zeer productieve ras draagt grote en dikke vruchten die heerlijk zoet smaken.
• “Greatberry Garden”: Dit ras wordt vooral gewaardeerd om zijn smakelijke vruchten.
• ‘Northline’: Dit ras wordt tot vier meter hoog en bloeit bijzonder vroeg.
• Obelisk’: Deze variëteit heeft een slanke, opgaande groeiwijze en kan tot drie meter hoog worden. Hij kan ook als zuil geplant worden.
• ‘Saskatoon Berry’: Deze cultivar is bijzonder geschikt als solitair, want hij heeft een opgaande groeiwijze en een hoogte tot vier meter.
• ‘Smokey’: De struiken van dit ras worden tot 4,4 meter hoog en dragen heerlijke vruchten.

Bare Rock Pear (Amelanchier laevis)

De kale rotspeer vormt bijzonder grote struiken die tussen de 8 en 13 meter hoog kunnen worden. Het is echter niet kaal, zoals de naam doet vermoeden. De bladeren kleuren ook prachtig in de herfst. Enkele aanbevolen soorten van deze soort zijn:

• Ballerina’: Een van de populairste variëteiten van de rotspeer. Hij groeit als een hoge, opgaande struik en produceert talloze, smakelijke vruchten.
• ‘Edelweiss’: De struiken van deze variëteit kunnen tot vijf meter hoog worden. Bovendien overtuigen ze met een prachtige bloei in het voorjaar.
• Snowflakes’: Deze variëteit vormt grote struiken. Hij draagt grote, sappige vruchten die tot twee centimeter dik kunnen zijn.

Rotspeer (Amelanchier arborea)

Zoals de naam al doet vermoeden, groeien rotsperen van deze soort bijzonder hoog uit tot grote struiken of kleine bomen. Sommige exemplaren van deze soort kunnen zelfs 20 meter hoog worden. De bekendste variëteit Amelanchier arborea is ‘Robin Hill’: dit ras kan tot zes meter hoog worden en is bijzonder geschikt voor hoge stammen.

Canadese Rotspeer

De Canadese rock peer (Amelanchier canadensis) is inheems in het oosten van Noord-Amerika. Hij wordt gekenmerkt door zijn grote groeihoogte tot acht meter en is grotendeels beperkt tot natte terreinen. De vruchten zijn ook eetbaar. Enkele interessante variëteiten van Amelanchier canadensis zijn de volgende:

• Oktober vlamDit ras dankt zijn naam aan de vuurrode kleur van zijn bladeren in de herfst.
• “Prins William: De talrijke, mooie bloemen en de bijzonder grote vruchten onderscheiden deze variëteit.
• “RegenboogpijlerDit ras groeit in een zuilvorm en produceert ook eetbare, zoete vruchten.

Rotspeer kopen

Bij de aankoop van steenperen is de keuze van het ras bijzonder belangrijk, want het ras bepaalt de grootte, de groeiwijze en ook de vruchtopbrengst van uw toekomstige steenpeer. Andere belangrijke criteria bij het kopen zijn deze:

• Vitale, gezonde indruk
• Plant vrij van ziekten of plagen
• Grootte en leeftijd van de plant
• Rechte groei

Rotsperen zijn te koop in kwekerijen, tuincentra en bouwmarkten bij u in de buurt of, als u ze daar niet kunt vinden, kunt u ze op internet bestellen.

Meer informatie over het kopen van steenpeer vindt u in ons speciale artikel hier.

Rotspeer planten

In het volgende hoofdstuk leest u op welke plek de treurpeer zich bijzonder thuis voelt, waar u op moet letten bij het planten, hoe u te werk moet gaan en hoe u uw treurpeer ook standaard kunt planten.

De juiste plaats voor de treurpeer

De rotspeer is niet veeleisend wat betreft de standplaats in de tuin en kan bijna overal gedijen. Als hij op een zonnige tot halfschaduwrijke plek staat, zal hij u dankbaar zijn. De grond moet matig droog tot vochtig zijn. Te lichte en zanderige grond kan bij het planten worden verbeterd met een hoogwaardige potgrond zoals onze Plantura Organic Universal Soil. De rotspeer is ook tolerant als het gaat om pH: een zure tot licht alkalische waarde is voor haar geen probleem. De struik doet het goed in ongemaaide, wilde hagen, maar kan ook als specimenplant of hoge stam geplant worden.

Samenvatting: Welke locatie vindt de treurpeer mooi?

• Niet veeleisend
• Zonnig tot halfschaduw
• Goed gedraineerde, matig droge tot vochtige grond
• pH-waarde: 5 – 7,5

Tip: U kunt uw steenpeer zelfs in een kuip kweken als u kiest voor een kleinblijvende soort zoals Amelanchier spicataKies een plant naar keuze en zet die in een voldoende grote plantenbak. Als potgrond kunt u dan het beste een hoogwaardige grond gebruiken zoals onze veenvrije Plantura Organic Universal Soil en deze mengen met 1/3 zand. Zorg ervoor dat het water uit de bodem van de pot kan weglopen, anders zal uw rotspeer heel snel last krijgen van wortelrot.

Werkwijze bij het planten van de treurpeer

De beste tijd om de rotspeer te planten is in het voorjaar, zodra er geen vorst meer wordt verwacht, of zelfs in de herfst.
Geef de kluit van de struik ongeveer een uur water door hem in een emmer lauw water te zetten. Gedurende deze tijd kunt u de grond voorbereiden door deze diep los te maken en grote stenen te verwijderen. Verrijk de grond vervolgens met compost of een meststof met een langdurig organisch effect. Onze Plantura biologische universele meststof schept de beste omstandigheden voor de groei van uw rotspeer.
Graaf vervolgens het plantgat uit. Deze moet minstens twee keer zo groot zijn als de kluit. De struik wordt in het midden van dit gat geplaatst. Zorg ervoor dat de kluit slechts zo diep in de grond wordt geplaatst als in de pot. Daarna kunt u het gat vullen met de uitgegraven grond en water geven.

Steenpeer planten: stap-voor-stap instructies

1. Maak de grond diep los
2. Werk compost of een meststof met organische langetermijnwerking in de bodem.
3. Water kluit
4. Graaf een plantgat; minstens tweemaal de omtrek van de kluit.
5. Plaats in het midden van het gat
6. Plant alleen zo diep als de plant in de container stond.
7. Vul het gat met uitgegraven grond
8. Sprue

Om je rotspeer in een pot te planten, kies je eerst een voldoende grote plantenbak. Leg vervolgens een drainagelaag in de pot, bijvoorbeeld van geëxpandeerde klei of kleisplinters, zodat het gietwater in de pot goed kan weglopen. Meng het substraat vervolgens met onze Plantura organische universele meststof met langdurige organische werking om vanaf het begin de ideale voeding voor uw treurpeer te garanderen. Vul vervolgens de container voor een derde met het substraat, plaats de plant in het midden van de container en vul deze met het substraat. Geef de treurpeer dan gewoon water. Nu staat niets zijn groei meer in de weg.

Samenvatting: Hoe plant je steenpeer in een pot?

• Kies een voldoende grote plantenbak
• Maak een drainagelaag
• Substraat mengen met Plantura Organische Universele Meststof
• Vul de container voor een derde met substraat
• Plaats steenpeer in het midden van de pot
• Vul de pot met substraat
• Water geven

Rotspeer planten als hoge stam

Als sierstruik of fruitboom – u kunt uw rotspeer ook standaard planten. Let vooral op de plantafstand, anders kan de struik overschaduwd worden door andere bomen of struiken en zich minder goed ontwikkelen. Plant hem daarom op een afstand van acht tot tien meter van andere bomen of zet hem alleen in de wei als specimenplant. Om de groei van de struik te vergemakkelijken, kunt u de bovengrondse scheuten voor het planten met een derde terugsnoeien. Plant dan zoals hierboven beschreven. Het is belangrijk voor de hoge stam dat u vanaf het begin aandacht besteedt aan een juiste voedingsstoffenvoorziening. Werk daarom vóór het planten onze Plantura organische universele meststof met langdurige organische werking in de grond. Zo krijgt uw toekomstige hoge struik de beste omstandigheden om goed te groeien. Nadat de jonge struik is geplant, moet u in de onmiddellijke omgeving een stok diep genoeg in de grond begraven voor steun. Bind vervolgens de treurpeer met een touwtje vast aan de stok – zo krijgt hij voldoende steun.

Waarop letten bij het planten van de treurpeer als standaard?

• Plantafstand tot andere bomen: 8 – 10 meter
• Of plant als specimenboom
• Bovengrondse scheuten met een derde terugsnoeien
• Ga te werk zoals hierboven beschreven bij het planten
• Basisbemesting met Plantura Organische Universele Meststof [nicht vergessen
• Pflanze an einen Stab anbinden, um ihn zu unterstützen

Felsenbirne pflegen

Ist die Felsenbirne erst einmal eingepflanzt, brauchen Sie nicht mehr viel tun und können sich vor allem an dem Strauch erfreuen. Worauf beim Düngen, Gießen und Schneiden der Felsenbirne zu achten ist, erfahren Sie im kommenden Abschnitt

Felsenbirne gießen und düngen

Felsenbirnen sind super pflegeleicht und kommen eigentlich auch mit nährstoffarmen und trockenen Bedingungen gut zurecht. Daher sollte als Motto bei der Pflege von Felsenbirnen immer gelten: Weniger ist mehr. Gießen müssen Sie Ihre Felsenbirne daher eigentlich gar nicht. Lediglich nach dem Einpflanzen sollte die Felsenbirne ausreichend feucht gehalten werden; ebenfalls gilt das für junge Felsenbirnen. Bei langanhaltenden Trockenperioden müssen Sie Ihre Felsenbirne natürlich vor dem Vertrocknen retten. Mit dem Dünger sollten Sie ebenfalls nicht zu großzügig sein. Es reicht eine Düngung im Jahr. Hierfür können Sie im Frühjahr Kompost oder einen Dünger mit organischer Langzeitwirkung in den Boden einarbeiten. Unser Plantura Bio-Universaldünger gibt die wertvollen Nährstoffe langsam und schonend an die Pflanze ab. Auf diese Weise wird die Felsenbirne langfristig mit Nährstoffen versorgt und es besteht nicht die Gefahr der Überdüngung.

Zusammenfassung: Wie die Felsenbirne düngen und gießen

• Weniger ist mehr
• Nur im Jungstadium und bei langanhaltender Trockenheit gießen
• Einmalige Düngergabe im Frühjahr

Felsenbirne schneiden

Sie ahnen es vielleicht schon: Auch beim Schnitt ist die Felsenbirne pflegeleicht. Ihre wunderschön geformte Krone bildet sich von ganz allein aus, hierfür müssen Sie nicht mit der Gartenschere nachhelfen.
Ältere Sträucher sollten Sie auf gar keinen Fall radikal zurückschneiden, da neue Triebe danach nur sehr langsam nachwachsen.
Wächst Ihnen eine Felsenbirne einmal zu dicht, können Sie im Winter einzelne Triebe direkt über dem Boden abschneiden, um die Krone auszudünnen. Im gleichen Zug können Sie dann auch abgestorbene Triebe entfernen

Wie schneidet man Felsenbirnen?

• Krone bildet sich von allein aus
• Regelmäßiger Rück- oder Formschnitt daher nicht notwendig
• Ältere Pflanzen auf keinen Fall radikal schneiden
• Zu dichten Wuchs im Winter ausdünnen
• Triebe bodennah abschneiden
• Abgestorbene Triebe entfernen

Rotspeer vermeerderen

Rotsperen kunnen worden vermeerderd door zaaien, stekken of enten.
Vermeerdering door zaaien werkt bijzonder goed bij wilde soorten. Het is belangrijk dat de zaden worden blootgesteld aan een koude periode, anders zullen ze niet ontkiemen.
U kunt in het voorjaar stekken, bij voorkeur in april of mei. Kies een verse scheut die dan al 5 tot 15 centimeter lang moet zijn. Verwijder alle bladeren ervan en leg ze dan in een speciaal snij substraat. Het vermeerderen van stekken van treurperen is echter moeilijk en zelden succesvol.
Voor het enten kunnen zaailingen van lijsterbes goed als onderstam worden gebruikt.

Het overwinteren van een treurpeer

De rotspeer is winterhard en absoluut vorstbestendig. Zelfs bijzonder ijzige winters kunnen de struik niet deren. Alle rotsperensoorten kunnen zonder problemen in uw tuin overwinteren en hebben geen speciale bescherming nodig.

Oogsten en bewaren van steenperen

In de zomer, tussen juni en augustus, beginnen de vruchten van de rotspeer te rijpen. Maar heb geduld en oogst de vitaminebommen niet te vroeg, want onrijp worden ze niet rijp en smaken ze niet goed. Of de vruchten echt rijp zijn om te oogsten kun je zien aan hun kleur: afhankelijk van de mate van rijpheid worden ze steeds donkerder en – afhankelijk van de variëteit – kunnen ze worden geoogst als ze donkerblauw tot zwart zijn. De vruchten van de rotspeer rijpen achtereenvolgens aan de struik, wat betekent dat niet alle vruchten tegelijk klaar zijn om geoogst te worden. Daarom kun je over een langere periode steeds weer rijpe vruchten van de struik plukken.

Tip: Rotsperen zijn niet alleen zeer geliefd bij mensen, maar ook bij vogels. Dus als je van de vruchten wilt genieten, moet je sneller zijn met de oogst dan kraaien & Co of bescherm de struik tegen roofdieren met een net in de zomer.

Helaas zijn verse steenperen slechts enkele dagen houdbaar in de koelkast. Er zijn echter vele manieren om de gezonde vruchten te bewaren. Samen met andere bessen zoals frambozen (Rubus idaeus) of krenten (Ribes), kunnen de steenperen worden ingekookt tot jam, gelei, sap of compote. Als u van alcohol houdt, kunt u ook een zelfgemaakte likeur of wijn van de vrucht maken. Gedroogde steenperen kunnen ook als thee worden gebruikt.

Overzicht: Oogsten en bewaren van steenperen

• Oogsttijd: juni – augustus
• Niet te vroeg oogsten
• Een donkerder kleur toont de rijpheid van de oogst
• Altijd opnieuw oogsten
• Slechts enkele dagen vers houdbaar in de koelkast.
• Breed scala aan verwerkingsmogelijkheden: Jam, compote, likeur, thee