Als je aan hop denkt, denk je gemakkelijk aan een koel bier. Wij hebben alles wat u moet weten over deze veelzijdige vaste plant voor u samengevat.
De echte hop (Humulus lupulus) behoort tot de hennepfamilie (Cannabaceae). Veel mensen hebben bij deze klimplant ongetwijfeld het volgende beeld voor ogen: een goedgebouwde monnik in een bruin habijt, die aan een massieve houten tafel met smaak een diepe slok neemt uit zijn beker met wrange hopdrank. In feite wordt 95% van de in Duitsland geteelde hop gebruikt voor het brouwen van bier. Maar de kruidachtige plant, die zijn oorsprong vindt in Midden-Europa, werd in 2007 niet gekozen tot geneeskrachtige plant van het jaar vanwege zijn belangrijkste gebruik. De echte hop is ook overtuigend dankzij enkele medicinaal waardevolle ingrediënten. We leggen uit waarom bier en hop gewoon bij elkaar horen en laten zien hoe je deze geneeskrachtige plant zelf in je eigen tuin kunt kweken.
Inhoud
- Hop kweken in de tuin
- Locatie
- Propagatie
- Water geven en bemesten
- Verzorging, snoeien, binden
- Hopvariëteiten: pure kwestie van smaak
- Oogsten en opslag van hop
- Hop: gebruik en ingrediënten
Hop kweken in de tuin
Locatie
De echte hop houdt van de zon. Wanneer u ze in uw eigen tuin kweekt, mag dit in geen geval worden geweigerd – de plant ontwikkelt zich het best op een zuidelijke locatie. Dat is ook de reden waarom meer dan 80 % van de commercieel geproduceerde hop in Duitsland in het zonnige Beieren wordt geteeld. De regio Hallertau is vooral bekend om de hopteelt. Niet alleen de wilde vorm van de echte hop, die vaak in zeer vochtige grondgebieden voorkomt, geniet van een stikstofrijke aanvoer. Vooral bij het kweken in potten, wat goed mogelijk is, moet een goed bemest substraat worden gebruikt.
Als u hop in een bed in uw eigen tuin plant, moet u weten dat hij wortelstokken vormt. Dit zijn ondergrondse scheuten waaruit elk jaar krachtige scheuten naar boven komen. Als de plant van zijn plaats moet, zal iedereen met een spade naderen. Maar als de hop wortelstok wordt versneden en er delen in de grond achterblijven, kunnen er toch nieuwe scheuten uit ontspruiten.
Propagatie
De gebruikelijke en meest verstandige manier om hop te vermeerderen is door stekken. Daar is een speciale reden voor: alleen onbevruchte, vrouwelijke bloeiwijzen produceren de begeerde kegels. De structuur van de mannelijke pluimbloemen verschilt fundamenteel van die van de aarvormige vrouwelijke bloemen. Enerzijds is de bevruchting van de vrouwelijke bloemen nadelig voor de verwerking in de brouwerij en anderzijds kan uit dezelfde massa hopvruchten minder bierwort worden geproduceerd dan uit onbevruchte bloemen. Als je een zaadzakje in je hand houdt, weet je niet zeker of de zaden mannelijk of vrouwelijk zijn. Later, in de gemengde seksuele hopcultuur, kan ongewenste bevruchting van de vrouwelijke bloemen optreden. Om deze faux pas te vermijden, worden hopvariëteiten uitsluitend door stekken vermeerderd. Als u hop in uw eigen tuin wilt planten, is het dus een goed idee om jonge, reeds gekweekte planten te kopen.
Water geven en bemesten
Hop heeft honger en dorst. Dit is geen wonder met een dagelijkse groei tot 10 cm van de afzonderlijke scheuten, die ook wel ranken worden genoemd. De grond moet altijd vochtig worden gehouden. Wateroverlast moet echter tot elke prijs worden vermeden. Dit zou leiden tot onvoldoende zuurstoftoevoer naar de wortels en bijgevolg tot wortelrot. De grote behoefte aan voedingsstoffen moet worden gedekt door extra bemesting, vooral bij teelt in potten. Net als de watergift moet ook de bemesting worden aangepast aan de snelle groei van de hop. Dit betekent dat bij toenemende omvang de intervallen tussen de bevruchtingen korter moeten worden. In de vroege zomer moeten dus tot één keer per week voedingsstoffen worden gegeven. Met het begin van de bloei wordt ook de bemesting volledig stopgezet. Water geven blijft echter een voltijdse bezigheid: vooral bij het kweken in potten moet dagelijks op zonnige, warme dagen water worden gegeven om de plant optimaal te verzorgen. Daarom is het ook raadzaam een niet te kleine pot te gebruiken voor de dorstige vaste plant. Een hoofdzakelijk organische biomeststof zoals onze Plantura Bio-Universaldünger is zeer geschikt.
Effectief effect op lange termijn,
goed voor de bodem, onschadelijk voor mens, dier & natuur
Verzorging, knippen, binden
Hop kan 4 tot 8 meter lang worden, afhankelijk van het ras. Zonder hun klimharen konden de dunne scheuten echter helemaal niet omhoog groeien. Daarom worden drie tot vier van de klimstokken per wortelstok vastgebonden aan een klimhulp van verticale draden. Dit gebeurt zodra de afzonderlijke scheuten zo lang zijn geworden dat ze zichzelf niet meer rechtop kunnen houden. Opgemerkt moet worden dat de hop een zogenaamde rechtse is. Als het nodig is om de scheuten te helpen de draad te beklimmen, moeten zij losjes met de klok mee worden opgebonden. Alle andere scheuten die uit dezelfde wortelstok ontspruiten worden weggesneden. Dit verhoogt de opbrengst van de hopbellen.
Snoeien voor de winter is niet nodig. Alle bovengrondse plantendelen van de vaste plant sterven af. De voedingsstoffen van de wijnstokken worden verplaatst naar de ondergrondse scheutenas. Dit geeft de wortelstok genoeg kracht om de verse scheuten de volgende lente weer naar het grondoppervlak te duwen. Overigens wordt de wortelstok van de hennepplant, die inheems is in onze gematigde streken, niet bedreigd door vorstschade. Zelfs langdurige permafrost kan de robuuste hop niet schaden.
Het is mogelijk dat hardnekkige bladluizen uw hop aantasten. Deze onaangename beestjes kunnen het best bestreden worden met oude huismiddeltjes in plaats van de fikse chemische club. De planten bewateren met brandnetel vloeibare mest of toevoegen helpt meestal al. Een klein scheutje afwasmiddel toevoegen aan het water waarmee de aangetaste planten worden afgespoeld, is meestal voldoende om de oorlog met de kleine plantenzuigers te winnen. Veel rassen zijn ook gevoelig voor echte meeldauw. Het beste alternatief voor chemische gewasbescherming is het kiezen van een minder gevoelig of zelfs resistent ras.
Hopsoorten: pure kwestie van smaak
Er zijn honderden verschillende hopsoorten op de markt. Er is voor elk wat wils, van “bloemig” tot “fruitig-zoet” tot “menthol”. De grote groep hopsoorten wordt in twee hoofdgroepen verdeeld. Het alfazuurgehalte is bepalend. Zogenaamde bittere hopsoorten hebben een alfazuurgehalte van meer dan 10%. Alle rassen met een alfazuurgehalte van minder dan 10 % worden ingedeeld als aromahop. Het lage alfazuurgehalte vermindert de bitterheid van de hop. Aromahopsoorten bevatten daarentegen een hogere concentratie etherische oliën. Afhankelijk van de aromasamenstelling kan dit bijdragen tot hun eigen speciale smaaktonen. Intussen draait een hele scène om de aromatische diversiteit van hop en variëteiten, en de rijkdom aan smaken lijkt tot in het oneindige te groeien. We zullen nu enkele traditionele bitterhopsoorten noemen, maar ook ongebruikelijke vertegenwoordigers van aromahop:
Bittere hopsoorten:
- ‘Nugget’: sterke groei en hoge opbrengst; maar zeer vatbaar voor ziekten; lage bodemeisen.
- ‘Target’: stelt weinig eisen aan de grond; zeer mooie, gesloten bloemschermen; weinig gevoelig voor meeldauw.
- ‘Hallertauer Magnum’: hoog bittergehalte; krachtige groei; grootste bloemschermen en bladeren.
- ‘Northern Brewer’: vroege rijpheid; minder productief maar belangrijke bitters.
Aroma hopsoorten:
- Hersbrucker”: traditionele variëteit; uitgesproken kruidige noot; algemeen goed aroma.
- ‘Hallertauer mittelfrüh’: oud ras; nog steeds populair in de teelt dankzij het aroma; groot donkergroen blad; esthetische groei.
- Centenniel”: populair ras in de VS; aroma van bieten en bessen gemengd met houttonen.
- Citra”: aromavariëteit met hoge herkenningswaarde; divers fruitig aroma.
- Amarillo”: matig aroma; zoet-fruitige kruidige noot.
Voor de aromatische en bittere hoprassen die in de commerciële teelt worden gebruikt, is een andere veredelingsdoelstelling het creëren van kleinschalige, maar hoogproductieve rassen. Dit zou de mechanische teelt van het gewas enorm vergemakkelijken.
Sommige speciale rassen verrijken de markt, vooral voor hobbykwekers in hun eigen tuin. Zij worden gewoonlijk gekenmerkt door een uitgesproken gebrek aan eisen ten aanzien van de eigenschappen van het terrein.
Speciale rassen:
- ‘Billbo’: extreem bitter; zeer geschikt voor thee; oninteressant voor het brouwen.
- ‘Comet’: zeer decoratief lichtgroen tot geel blad; zeer grote en opzichtige bloemschermen.
- “Gimmli‘: dwerg; scheuten bereiken een lengte van 4 m in ongetwijnde staat; goed geschikt voor de teelt in potten/containers; bestand tegen echte meeldauw.
Meer informatie over de rassen is te vinden in ons artikel Hopsoorten: van bitter tot fruitig-zoet.
Oogsten en opslag van hop
Van eind augustus tot half september kunnen de door bierliefhebbers zo gewaardeerde hopbellen worden geoogst. Wanneer de hopbellen klaar zijn om geoogst te worden, scheiden ze de gele poederige hars af. De tijdrovende handmatige selectie is waarschijnlijk alleen gebruikelijk in de hobbysector. In de commerciële teelt worden de ranken in hun geheel vlak boven de grond afgesneden en van de tros gescheurd. Op de boerderijen worden de onbevruchte vrouwelijke bloeiwijzen vervolgens met behulp van een plukmachine van de scheuten gescheiden.
In principe wordt de opbrengst dan gedroogd om de houdbaarheid te verlengen. De kegels kunnen aan de lucht worden gedroogd of het proces kan worden versneld in de oven. Hier wordt het vocht gedurende één tot twee uur bij maximaal 80 °C uit de kegels verwijderd. Als aan de lucht wordt gedroogd, is het belangrijk een donkere plaats te kiezen zodat de groene kleur van de hoorntjes behouden blijft. Als de gedroogde bloeiwijzen vervolgens tot pellets worden samengeperst, kan het opslagvolume aanzienlijk worden verminderd en kan, indien hermetisch afgesloten, de houdbaarheid verder worden verlengd zonder verlies van aroma.
Gedetailleerde stap-voor-stap instructies en meer over oogsten en bewaren vindt u hier: Hop: groeien, oogsten en bewaren.
Hop: gebruik en ingrediënten
Hop maakt het bier tot wat het is – en daarom wordt het bijna uitsluitend gebruikt bij het brouwen. Voor het brouwen van 1000 liter bier is ongeveer 17 kg hopbellen nodig. Het is gebruikelijk om de gedroogde bloeiwijzen van de vrouwelijke hopplanten te gebruiken voor het brouwen. Het brouwsel kan echter ook gemaakt worden met vers geplukte hop. In dat geval ontstaat een zogenaamd groen hopbier. De hopharsen zorgen voor de karakteristieke bittere biersmaak door de hopbitterstoffen lupuline en humulon die ze bevatten. Ze kunnen ook andere aromastoffen bevatten en de smaak van het bier bepalen. Dankzij hun antibacteriële werking werken de bittere stoffen van hop ook als conserveermiddel, waardoor het populaire hopsap langer houdbaar is. Deze positieve eigenschap werd al in de 12e eeuw erkend door de heilige Hildegard von Bingen.
Maar de vrouwelijke hopbellen worden ook gewaardeerd in de vorm van thee. De infusie zou een kalmerend en slaapverwekkend effect hebben.
Hop komt ook veel voor op het fornuis: Jonge, verse scheuten van ongeveer 15 cm lang kunnen tijdens het ontluiken worden afgesneden en gaan in de kookpot als hopasperges. Het is echter belangrijk dat de scheuten nog zacht en jong zijn – de oogsttijd is daarom ongeveer van half maart tot begin april. De bereiding verschilt niet van die van klassieke asperges. De hoppige tegenhanger van de witte aspergespeer brengt echter een interessante harsachtige noot op het bord. Als de asperges niet voor het brouwen van bier maar voor het koken worden gebruikt, is het zeker de moeite waard om de vaste plant in eigen tuin te kweken: de malse punten zijn immers zeer geliefd als dure en zeldzame delicatesse.
Als je nu de smaak van asperges te pakken hebt en naast hop ook asperges wilt kweken, hebben we hier de juiste tips.
Inhoudsopgave
