Cressen omvatten een aantal eetbare plantensoorten met uiteenlopende behoeften. Wij presenteren de beste soorten en variëteiten tuinkers.

Diverse soorten tuinkers
De verschillende soorten tuinkers gedijen op verschillende plaatsen [Foto: Brent Hofacker/ Shutterstock.com]

De verschillende soorten tuinkers behoren allemaal tot de orde van de kruisbloemigen (Brassicales) en hebben een pittig-scherpe smaak. Alle delen van deze tuinkers zijn eetbaar en hebben een antibacteriële werking dankzij de scherpe mosterdoliën die ze bevatten. Afhankelijk van de plaats van herkomst kan tuinkers winterhard en meerjarig of eenjarig zijn, wat belangrijk is om in gedachten te houden bij de teelt ervan. Wij presenteren de belangrijkste tuinkerssoorten en hun vereisten voor de locatie.

Inhoud

  • Soorten tuinkers: Oost-Indische kers
    • Grote (Tropaeolum majus) en kleine (Tropaeolum minus) Oost-Indische kers.
    • Canarische Oost-Indische kers (Tropaeolum peregrinum)
    • Bolvormige Oost-Indische kers (Tropaeolum tuberosum)
  • Waterkers
  • Tuinkers
  • Maca
  • Peperkorrel
  • Peperkers
  • Winter tuinkers
  • Amerikaanse landkers
  • Japanse bloeiende tuinkers

Tuinkers: Oost-Indische kers

De Oost-Indische kers (Tropaeolum) is een populaire zomerbloem. Alle delen van de plant zijn eetbaar en vullen salades en andere gerechten aan met hun pittige smaak en kleurrijke bloemen. De eenjarige planten komen oorspronkelijk uit Midden- en Zuid-Amerika en zijn niet vorstbestendig. Kapucijners worden daarom elk jaar uit zaad geteeld. De planten vormen vlezige scheuten die aan de basis houtig worden en ronde tot gelobde bladeren. De bloemen van de meeste cultivars schitteren in de kleuren van de zonsondergang – schitterend geel, vlammend rood en oranje en fluweelzacht wijnrood. Sommige variëteiten verrassen zelfs met verschillend gekleurde, gestreepte of gevlekte bloemen. Onder de kapucijners bestaat een grote verscheidenheid aan variëteiten – wij presenteren hieronder de mooiste soorten.

Grote (Tropaeolum majus) en kleine Oost-Indische kers (Tropaeolum minus)

Bijzonder geschikt voor de teelt van Oost-Indische kers in potten zijn variëteiten van Oost-Indische kers (Tropaeolum minus), die, in tegenstelling tot zijn grotere familielid, slechts ongeveer 30 cm hoog wordt en nogal struikachtig is. De grote Oost-Indische kers (Tropaeolum majus) vormt daarentegen 1 tot 3 m lange ranken.

Gele Oost-Indische kers
Gele Oost-Indische kers zoals ‘Banana Split’ brengt kleur in de tuin of op het balkon. [Foto: fon.tepsoda/ Shutterstock.com]
  • Banana Split: Aantrekkelijke, banaangele bloemen met een oranje vlek aan de basis en een licht overhangende groeiwijze maken van deze grote Oost-Indische kers de perfecte potplant voor patio en balkon.
  • Zwart fluweelDeze variëteit van de kleine Oost-Indische kers betovert met zijn fluweelachtige, zwartrode bloemen. De zwarte Oost-Indische kers ‘Black Velvet’ bereikt een hoogte van ongeveer 30 cm.
  • MelkmeisjeCreamy witte bloemen sieren deze variëteit van Great Nasturtium en geven het een delicate uitstraling.
  • “PhoenixNasturtium Phoenix is een echte lust voor het oog: de bloemen betoveren met gele, rode en abrikooskleurige tinten en een ongewone vorm met gefranjerde bloemblaadjes.
Rode Oost-Indische kers
De nasturtium ‘Phoenix’ heeft gefranjerde bloemblaadjes [Foto: Ole Schoener/ Shutterstock.com]
  • Variegated QueenDeze ongewone variëteit van de grote Oost-Indische kers heeft bonte, witgroen gespikkelde bladeren. Nasturtium ‘Variegated Queen’ produceert bloemen in een scala van kleuren van helder zonnig geel tot helder rood.
  • “VesuviusHistorisch ras met bossige, lage groei en zalmroze bloemen. De kleine Oost-Indische kers ‘Vesuvius’ bereikt een groeihoogte van 15 – 30 cm.
  • Whirlybird RoseRoze, halfgevulde bloemen en een bossige groeiwijze tot 30 cm vormen de charme van deze lage Oost-Indische kers.
Nasturtium
Bonte bladeren zijn een aantrekkelijke zeldzaamheid bij Oost-Indische kers. [Foto: alybaba/ Shutterstock.com]

Voor het planten van Oost-Indische kers in potten, maar ook voor het verbeteren van perkgrond, raden wij aan een hoogwaardige, voorbemeste potgrond te gebruiken, zoals onze Plantura Biologische Potgrond. Het volledig turfvrije substraat kan worden gebruikt voor de meest uiteenlopende bloeiende planten en slaat dankzij het hoge compostgehalte voldoende vocht op voor de plantenwortels.

Plantura Organische Potgrond
Plantura Organische Potgrond

Biologisch, turfvrij & klimaatvriendelijk:
Voor alle bloeiende planten in potten & in perken,
Zorgt voor weelderige, langdurige bloei, 100% natuurlijk

Koop hier!

Canarische Oost-Indische kers (Tropaeolum peregrinum)

De gefranjerde bloemen in helder geel en de handvormig gelobde bladeren maken van deze soort een lust voor het oog. Vergeleken met de grote Oost-Indische kers is hij meer klimmend en kan tot 4 m hoog worden. Hij dankt zijn naam aan grote wilde populaties op de Canarische Eilanden.

Bolvormige Oost-Indische kers (Tropaeolum tuberosum)

Een echte zeldzaamheid is de knolschildpad, ook wel mashua genoemd. Hij wordt in Zuid-Amerika geteeld als een spaarzame knolgewas en gedijt zelfs op onze breedtegraden in de zomer. Tuinders die alleen geïnteresseerd zijn in de sierwaarde van de bolvormige Oost-Indische kers kunnen de felgekleurde knollen vorstvrij overwinteren, vergelijkbaar met dahlia’s, en ze vanaf april weer uitplanten. Deze klimmende Oost-Indische kers produceert eetbare bloemen en bladeren.

Bolvormige Oost-Indische kers
De knolschildpad vormt eetbare, vaak kleurrijke knollen [Foto: Danny Hummel/ Shutterstock.com]

Waterkers

De waterkers (Nasturtium) is ook bekend als waterkers. Het is een waterplant met smakelijke, pittig-hete bladeren. Hij groeit bij voorkeur in ondiepe, stromende waterranden tot 20 cm waterhoogte of in schaduwrijke natte bedden. De 30 tot 50 cm hoge planten hebben altijd voldoende water en geen al te hete temperaturen nodig om te gedijen. In ruil daarvoor beloont waterkers, ook wel waterkers genoemd, met vitaminerijk groen in het koude seizoen tussen de herfst en de lente. Waterkers is winterhard tot – 20 °C en produceert het volgende jaar tussen mei en juni delicate witte bloemen. Er zijn verschillende soorten waterkers, die allemaal inheems zijn en de typische kruidig-scherpe smaak hebben:

  • Ecde waterkers (Nasturtium officinale): Grootbladige waterkers met groen blad en een groeihoogte tot 60 cm.
  • Rode waterkers (Nasturtium officinale f. rubrum)Vorm van waterkers met donkerrode bladeren en meestal groene nerven.
  • Kleinbladige waterkers (Nasturtium microphyllum): Vrij compacte groeiwijze met kleine bladeren en een groeihoogte tussen 20 en 100 cm. In de herfst, bij koele temperaturen, worden de bladeren bruinachtig.
  • Bruine waterkers (Nasturtium x steriel)Onvruchtbare, natuurlijk ontwikkelde kruising tussen echte en kleinbladige waterkers met bronskleurig blad en bijzonder goede groeikracht. De planten worden slechts ongeveer 30 cm hoog.
Waterkers
De waterkers heeft stromend water of vochtige bedden nodig [Foto: optimarc/ Shutterstock.com]

Tuinkers

Tuinkers (Lepidium sativum) is een klassieker onder de spruiten en microgroenten. De extreem snel kiemende, roodbruine zaden kunnen het hele jaar door op een lichte vensterbank in slechts enkele dagen worden opgekweekt tot oogstrijpe, pittige en kruidige plantjes. Het grote aantal nuttige bestanddelen wordt meestal genegeerd bij de keuze van een ras, omdat de tuinkers snel en gelijkmatig moet ontkiemen. Bovendien is intensieve veredeling van tuinkers niet erg lucratief voor de veredelingsbedrijven. Daarom is het aantal verschillende tuinkersrassen op de markt zeer beperkt. Tuinkers kan echter ook in de tuin worden gekweekt en kan als statige plant veel langer de pittige bladeren produceren die wij in de keuken waarderen. Tuinkers gedijt op alle voedselrijke tuingronden, zolang er geen wateroverlast is. In principe kunnen tuinkersrassen worden onderscheiden naar bladvorm en -grootte:

  • Breedbladige tuinkers (Breedbladig)Ook wel grote tuinkers genoemd; vormt opvallend grote en breed ovale bladeren.
  • Gekrulde tuinkers (Gekrulde): Tuinkersras met gespleten tot licht gekrulde bladeren.
  • Gewone tuinkers (Plain Leaved): Tuinkers met eenvoudige, gladde en ongekrulde bladeren; de meest voorkomende soort tuinkers.
Tuinkers
De tuinkers kan ook in de tuin worden gezaaid [Foto: Johann70/ Shutterstock.com]

Maca

De Maca (Lepidium peruvianum) is een tuinkerssoort waarbij de nadruk ligt op de tot knollen vergrootte wortels. De maca, afkomstig uit Peru, vormt alleen bieten ter grootte van een walnoot met een witte, gele, rode of zwarte schil. Daarnaast kunnen ook de fijn geveerde bladeren aan de vlezige bladstelen worden gegeten. De hele maca plant smaakt naar tuinkers en gedijt goed op onze breedtegraden. De standplaats is idealiter zonnig tot halfschaduwrijk, humusrijk, voedselrijk en goed voorzien van water – de maca groeit echter ook op arme grond. De tuinkers wordt gezaaid in mei na de IJsheiligen. Tot de herfst ontwikkelen zich kleine rapen met een zoete en scherpe smaak aan de planten, die tot 30 cm hoog kunnen worden. Ze kunnen rauw, gebakken of gefrituurd of gedroogd worden gegeten. De maca plant is in principe winterhard en meerjarig. Om zelf zaden te verkrijgen kun je sommige planten laten staan in plaats van ze te oogsten. Maca staat bekend als een opwekkend, versterkend en licht bitter smakend poeder.

Maca cress
De zoete en kruidige bieten van de macaplant smaken naar tuinkers en kunnen verschillende kleuren aannemen. [Foto: ADVTP/ Shutterstock.com]

Peperkruid

Het peperkruid (Lepidium latifolium) wordt ook wel overblijvende tuinkers of breedbladige tuinkers genoemd. Het is nauw verwant aan tuinkers en pijlkruid en vormt langwerpige tot ovale bladeren tot 40 cm lang. Ze hebben de typische scherpe, kruidige tuinkerssmaak en kunnen helpen de bovenste luchtwegen vrij te maken bij verkoudheid. De delicate witte, kleine bloemen, waarvan er meerdere in valse bloemschermen zitten, kunnen ook in de keuken worden gebruikt. De planten zelf worden tot 100 cm hoog, zijn robuust, hardnekkig en kunnen zich op geschikte plaatsen sterk verspreiden. Het peperkruid kan echter ook in grotere bakken worden geplant. De optimale standplaats is zonnig tot halfschaduwrijk op alle goed gedraineerde bodems.

Peperkruid
Het overblijvende peperkruid is een nauwe verwant van de tuinkers [Foto: Dan Olsen/ Shutterstock.com]

Peperkers

De pijlcress (Lepidium draba), ook wel Turkse tuinkers of hartenkers genoemd, is nauw verwant aan tuinkers. Het komt oorspronkelijk uit het Middellandse Zeegebied en is nu wijdverbreid in Duitsland. De 30 tot 60 cm hoge overblijvende planten vormen een dicht wortelstoknetwerk waaruit talrijke rechtopstaande wortelscheuten groeien. De pijlkruidkers kunnen dus op een horstachtige tot breed uitwaaierende manier gedijen. De arrow cress geeft de voorkeur aan zonnige, warme, goed gedraineerde en voedselrijke plaatsen en is relatief winterhard. Het zaaien vindt plaats van maart tot april. De kruidige, hartvormige bladeren kunnen het hele jaar door worden geoogst. Vaste planten bloeien wit tussen mei en juli en dienen als voedsel voor talrijke insecten. De zaden van de arrow cress werden vroeger gemalen en gebruikt als vervanger van peper.

Arrow cress
De talrijke witte bloemen van de arrowcress trekken verschillende insecten aan [Foto: simona pavan/ Shutterstock.com]

TipOok de inheemse veldkers (Lepidium campestre) is eetbaar, hoewel het niet welkom is als akkeronkruid. De plant, die ongeveer 30 cm hoog wordt, werpt zijn talrijke zaden ver van zich af wanneer de peulen rijpen en kan zich dus snel verspreiden.

Winter tuinkers

De winterkers (Barbarea vulgaris), ook wel echte barbarea of barbarea cress genoemd, is een niet veeleisende winterbladgroente. De uiterst vorstbestendige en volledig winterharde planten worden tot 30 cm hoog. Ze leveren vitaminerijke en licht prikkelende, kleine, koolachtige bladeren in het koude seizoen. Winterkers wordt vanaf augustus tot eind oktober buiten of in een onverwarmde kas gezaaid voor de winterteelt. Van april tot juni van het volgende jaar verschijnen de gele, vierbloemige bloemen van winterkers aan lange, dichte, trosvormige bloeiwijzen die tot 90 cm hoog kunnen worden. Ze zijn ook eetbaar en hebben een pittig-hete smaak. De optimale standplaats voor winterkers is in verse, voedselrijke grond in de volle zon tot gedeeltelijke schaduw.

Barbarijse tuinkers
De mooie gele bloemen en jonge zaaddozen van het barbarakruid zijn ook eetbaar. [Foto: weha/ Shutterstock.com]

Amerikaanse landkers

De Amerikaanse landkers (Barbarea verna) heeft een soortgelijke smaak als waterkers, maar gedijt op het land in plaats van in het water. Hij kan een hoogte bereiken van ongeveer 30 cm, inclusief bloeiwijzen. Net als zijn familielid, winterkers, geeft landkers de voorkeur aan koele temperaturen en is daarom ideaal voor de teelt in de herfst en het voorjaar. In het eerste jaar vormen de planten bladrozetten met oneven geveerde bladeren die een kruidige, scherpe en licht bittere, opwekkende smaak hebben. Het jaar daarop verschijnen er gele bloemen, waarvan de zaden worden geoogst.

Amerikaanse landkers
Landcress heeft een smaak die doet denken aan de waterminnende waterkers [Foto: Sushantanet/ Shutterstock.com]

Japanse tuinkers

De Japanse tuinkers (Orychophragmus) behoort ook tot de kruisbloemigen en komt uit Azië. Japanse tuinkers wordt ook wel violette tuinkers genoemd omdat de bloemen, in tegenstelling tot veel koolsoorten, niet wit of geel maar violet zijn. De bladeren zijn rond tot eirond en licht gelobd aan de bladrand. De tweejarige planten worden 15 tot 60 cm hoog en geven de voorkeur aan zonnige tot halfschaduwrijke, frisse grond. Op geschikte plaatsen zaait de sierlijke bloemkers zich uit. De planten groeien bossig. De bladeren en bloemen zijn eetbaar en hebben de typische kruidig-scherpe tuinkers smaak.

Japanse bloemenkers
De violette tuinkers vormt mooie, paarse bloemen [Foto: Oakland Images/ Shutterstock.com]

Tip: In het geval van het zoete kruid dat ook bekend staat als honingkers (Stevia rebaudiana) is geen soort tuinkers met een pittige smaak, maar een samengestelde plant (Asteraceae) met een uiterst zoet smakend kruid waaruit zoetstof wordt gewonnen. De paracress (Acmella oleracea) of jambu met zijn licht tuinkersachtige smaak is ook een samengestelde plant. Het is berucht om het tintelende en bruisende gevoel op de tong dat ontstaat bij het eten van de Zuid-Amerikaanse kruidenplant.

Een familielid van de tuinkers is het lepelkruid (Cochlearia officinalis). Wij geven tips voor het kweken en verzorgen van dit gezonde en weinig veeleisende aromatische kruid.

Vergelijkbare berichten